Bước tiến của vốn FDI trong lĩnh vực sản xuất

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nửa đầu năm, Việt Nam thu hút 21,5 tỷ USD FDI đăng ký, tăng 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, lĩnh vực sản xuất chiếm gần 12 tỷ USD, tương đương 56,5% tổng vốn, tăng 32% so với cùng kỳ 2024.

Điểm đáng chú ý là 759 dự án sản xuất mới được cấp phép, tăng gần 40%. Đây là mức tăng mạnh nhất trong 15 năm về số lượng dự án, cho thấy giá trị vốn lớn và số lượng nhà đầu tư mới tham gia thị trường ngày càng đông.

"Mức tăng 32% vốn FDI sản xuất là một bước tiến đáng kể, ghi nhận giá trị cao nhất kể từ năm 2009. Điều này cho thấy niềm tin toàn cầu vào môi trường đầu tư Việt Nam ngày càng lớn, đồng thời phản ánh sự tăng trưởng của thị trường và vị thế mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu", ông John Campbell, Giám đốc Bộ phận dịch vụ công nghiệp Savills Việt Nam, nhận định.

Miền Bắc tiếp tục giữ vai trò trung tâm, chiếm 54% vốn FDI sản xuất mới và hơn 380 dự án. Miền Trung tăng trưởng ấn tượng, nâng thị phần từ 3% lên 6%, nhờ lợi thế chi phí thấp và logistics cải thiện. Ở cấp địa phương, Bắc Ninh dẫn đầu với hơn 13% vốn và 115 dự án, theo sau là Hà Nam (trước đây) với 10% vốn, 33 dự án và Đồng Nai cùng Bà Rịa – Vũng Tàu (trước đây) với tỷ lệ thu hút chiếm 8%.

Về quốc gia đầu tư, Trung Quốc chiếm 23% vốn và 277 dự án, vượt các đối tác khác. Singapore chiếm 15,6%, Hong Kong (Trung Quốc) nối tiếp với tỷ lệ vốn đầu tư chiếm hơn 12%. Dòng vốn FDI vào sản xuất của Mỹ nửa đầu năm dưới 5% – cho thấy dư địa để Việt Nam mở rộng hợp tác với các nền kinh tế phát triển ngoài châu Á.

Ngành máy tính, điện tử và quang học chiếm hơn 19% vốn FDI sản xuất mới, với 99 dự án, minh chứng cho sự dịch chuyển từ gia công sang lĩnh vực công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn. Ngoài ra, xu hướng thuê nhà xưởng xây sẵn lần đầu vượt mua đất về số lượng dự án (410/759, chiếm 54%) phản ánh nhu cầu của doanh nghiệp: ưu tiên tốc độ vào thị trường, giảm chi phí ban đầu, linh hoạt mở rộng. Tuy nhiên, xét về vốn, giao dịch đất vẫn chiếm ưu thế (76%) so với 24% dành cho nhà xưởng – song tỷ lệ này đã cải thiện mạnh so với 14% cùng kỳ 2024.

Vốn FDI vào lĩnh vực sản xuất nửa đầu năm 2025. Nguồn: Savills

Ông Campbell cho biết: "Khác với cùng kỳ 2024, số lượng giao dịch nhà xưởng đã vượt giao dịch đất - phản ánh xu hướng thị trường ưu tiên tốc độ, tính linh hoạt và khả năng mở rộng, đồng thời cho thấy nhu cầu gia tăng với nhà xưởng xây sẵn trong các ngành điện tử, lắp ráp và bao bì, nơi doanh nghiệp ưu tiên vào thị trường nhanh và giảm chi phí đầu tư ban đầu".

Theo chuyên gia Bộ phận dịch vụ công nghiệp của Savills, có 5 yếu tố toàn cầu đang thúc đẩy FDI sản xuất vào Việt Nam. Trong đó, có việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng (Trung Quốc + 1). Các tập đoàn đa quốc gia dịch chuyển hoạt động sản xuất để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, xuất phát từ căng thẳng thương mại và gián đoạn chuỗi cung ứng do đại dịch. Căng thẳng thương mại và áp lực thuế quan toàn cầu nửa đầu năm cũng khiến doanh nghiệp tìm kiếm những điểm đến sản xuất ổn định về chính trị, ưu đãi về thuế quan như Việt Nam. Việc gia nhập các hiệp định thương mại như RCEP, CPTPP, EVFTA từ trước đó đã giúp Việt Nam tiếp cận khoảng 65% thị trường toàn cầu, gia tăng sức hút đối với sản xuất định hướng xuất khẩu. Ngoài ra, xu hướng FDI xanh và công nghệ cao cũng góp phần thúc đẩy dòng vốn. Sự xuất hiện của các dự án sản xuất bền vững và công nghệ tiên tiến như nhà máy xanh của Lego hay đầu tư đóng gói chip cho thấy sự chuyển dịch sang mô hình công nghiệp hiện đại, thân thiện môi trường.

"Các yếu tố này đang mở ra kỷ nguyên mới cho dòng vốn FDI giá trị cao và bền vững vào Việt Nam, định vị một trung tâm sản xuất toàn cầu vượt lên trên lợi thế chi phí", ông John nói.

Số lượng dự án mới tăng gần 40% là minh chứng cho việc Việt Nam không chỉ là "điểm đến thụ hưởng" xu hướng dịch chuyển, mà đã trở thành mắt xích ưu tiên trong mạng lưới sản xuất toàn cầu. Doanh nghiệp không chỉ gia nhập, mà còn mở rộng cơ sở chiến lược tại đây.

Bức tranh FDI nửa đầu năm 2025 cho thấy dòng vốn sản xuất đang đồng hành cùng tăng trưởng kinh tế, đóng góp gần 2,6 điểm phần trăm vào GDP. Với tốc độ này, FDI sản xuất được kỳ vọng tiếp tục giữ vai trò mũi nhọn trong nửa cuối 2025 và 2026.

Xu hướng tập trung vào công nghệ cao, nhà xưởng tiêu chuẩn, cùng các tiêu chí ESG và tự động hóa, đang mở ra lợi thế cạnh tranh bền vững cho Việt Nam. Tuy nhiên, để duy trì sức hút, theo chuyên gia, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện hạ tầng, nâng cao chất lượng lao động và đa dạng hóa dòng vốn từ các nền kinh tế phát triển.