Dẫn vốn ngoại vào thị trường chứng khoán Việt

Từ mở cửa cho nhà đầu tư nước ngoài, phát triển các sản phẩm tài chính mới đến hoàn thiện mô hình bù trừ trung tâm (CCP). Những động thái này thể hiện quyết tâm hội nhập sâu, nâng tầm vị thế Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.

Ủy ban chứng khoán Nhà nước hiện đang chuẩn bị ban hành quy định cho phép nhà đầu tư nước ngoài đặt lệnh trực tiếp qua các công ty chứng khoán toàn cầu, đồng thời hoàn thiện cơ chế giao dịch trước kỳ đánh giá tháng 3/2026 của FTSE Russell. Cơ quan này cũng xây dựng dự thảo Nghị định về niêm yết doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, với tiêu chí lợi nhuận và điều kiện niêm yết linh hoạt, mở ra cơ hội huy động vốn mới.

Song song đó, Ủy ban chứng khoán Nhà nước đẩy mạnh IPO (phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng) gắn với niêm yết, cho phép doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tham gia niêm yết, phát triển các sản phẩm phái sinh như quyền chọn trên chỉ số, phái sinh vàng, ETF vàng, thị trường carbon và tài sản mã hóa trong thời gian tới. Ủy ban cũng kiến nghị thúc đẩy cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước, tăng nguồn hàng hóa chất lượng và duy trì tỷ lệ chi phối hợp lý.

Theo bà Phạm Thị Thùy Linh, Trưởng Ban Phát triển thị trường chứng khoán, việc phát triển sản phẩm mới kết hợp tái cơ cấu nhà đầu tư, mở rộng quỹ và bộ chỉ số sẽ giúp thu hút dòng vốn dài hạn. Còn ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán (VSDC) cho biết: Để dòng vốn thực sự chảy vào, chúng ta phải xử lý các "luồng lạch" dẫn vốn.

Trung tâm lưu ký bù trừ trung tâm (CCP) giai đoạn 1 dự kiến vận hành quý I/2027, song song với việc thành lập công ty CCP theo quy định pháp luật để định hình mô hình phù hợp với thị trường Việt Nam. Đây là điều kiện then chốt để đạt tiêu chí nâng hạng theo tổ chức MSCI, hướng tới giai đoạn 2028–2030.

Các sản phẩm mới như giao dịch xuyên trưa và bán chứng khoán chờ về cũng đang được xem xét triển khai, tùy vào mức độ ổn định của hệ thống KRX.

Ông Trần Thăng Long, Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán BIDV (BSC) đề xuất khuyến khích thêm doanh nghiệp chất lượng, đa ngành niêm yết mới, nhằm thu hút dòng vốn dài hạn. Ông Long cho rằng, sau khi được nâng hạng, các quỹ đầu tư chuyên thị trường cận biên sẽ tái cơ cấu danh mục và dự báo từ 1,5-2 năm tới, xu hướng mua ròng của nhà đầu tư nước ngoài sẽ quay trở lại khi mặt bằng lãi suất giảm.

Theo ông Phạm Hồng Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Phân tích Công ty Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (SHS), hai động lực chính thúc đẩy IPO và niêm yết là chính sách hỗ trợ và sự chủ động của doanh nghiệp. Nghị định 245/2025/NĐ-CP đã rút ngắn thời gian IPO – niêm yết từ 90 xuống 30 ngày, đơn giản hóa thủ tục, mở rộng tỷ lệ sở hữu nước ngoài và tăng minh bạch thông tin, giúp doanh nghiệp rút ngắn “hành trình lên sàn”.

Song song với quá trình cổ phần hóa và khuyến khích khu vực tư nhân, thị trường chứng khoán Việt Nam được kỳ vọng mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng nguồn hàng và tạo sức hút mạnh mẽ với dòng vốn ngoại.

Theo ông Nguyễn Sang Lộc, Giám đốc Quản lý danh mục Dragon Capital, kết quả nâng hạng là thành quả của quá trình cải cách kiên định, hoàn thiện khung pháp lý, triển khai CCP và tài khoản tổng hợp, giúp dòng vốn quốc tế lưu chuyển an toàn, hiệu quả.

Từ năm 2026, khi các yếu tố kinh tế, chính trị và lợi nhuận doanh nghiệp hội tụ, dòng vốn ngoại dự kiến quay trở lại mạnh mẽ. Làn sóng IPO có thể đạt 47–50 tỷ USD trong ba năm tới, mở ra giai đoạn hội nhập tài chính sâu rộng và bền vững.

Ba động lực gồm nâng hạng thị trường, IPO và dòng vốn ngoại sẽ tạo ra tương tác tích cực, trở thành nền tảng cho chu kỳ tăng trưởng mới. VN-Index có thể hướng tới mốc 2.000 điểm trung – dài hạn, trong khi mục tiêu 1.800 điểm vào năm 2026 phản ánh kỳ vọng tăng trưởng thực chất của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý, IPO chỉ phù hợp với nhà đầu tư có tư duy độc lập, kỷ luật và tầm nhìn dài hạn. Nhà đầu tư cần phân tích kỹ báo cáo tài chính, đánh giá mô hình kinh doanh, năng lực lãnh đạo để hạn chế rủi ro thông tin. Tổng thể, việc nâng hạng thị trường là cơ hội tái định vị chứng khoán Việt Nam trên bản đồ tài chính khu vực, song cũng đặt ra yêu cầu duy trì niềm tin, nâng cao chất lượng hàng hóa niêm yết và xử lý hiệu quả các “luồng lạch” dẫn vốn.

Khi dòng vốn toàn cầu tìm đến điểm đến an toàn, minh bạch và có chiều sâu, Việt Nam cần tiếp tục khẳng định năng lực cải cách, phát triển sản phẩm đa dạng như CCP, ETF vàng, thị trường carbon… để thu hút dòng vốn dài hạn, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Xử lý các “luồng lạch” dẫn vốn ngoại không chỉ là bài toán kỹ thuật – pháp lý, mà còn là chiến lược then chốt trong hội nhập tài chính quốc tế. Khi quá trình nâng hạng hoàn tất, việc đảm bảo dòng vốn ngoại vận hành an toàn, minh bạch sẽ quyết định thành công của chứng khoán Việt Nam trong chu kỳ tăng trưởng mới.