Hành trình đạt chuẩn khí thải Euro 5: Thành tựu và thách thức mới tại Việt Nam năm 2024

Kể từ khi chính thức áp dụng chuẩn khí thải Euro 5 vào ngày 1 tháng 1 năm 2022, Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến đáng kể trong năm 2024. Theo báo cáo từ Bộ Giao thông Vận tải, số lượng trạm xăng dầu cung cấp nhiên liệu đạt chuẩn Euro 5 đã tăng gấp đôi so với năm trước, hiện đạt tới con số 300 trạm trên toàn quốc. Đặc biệt, tại Hà Nội, số lượng trạm này đã tăng từ 20 lên 60, và tại TP.HCM từ 25 lên 75 trạm, theo dữ liệu từ Petrolimex và các công ty xăng dầu khác.

Một bước tiến đáng chú ý khác là sự gia tăng số lượng xe mới đạt chuẩn Euro 5. Theo thống kê của Hiệp hội Các Nhà Sản Xuất Ô tô Việt Nam (VAMA), trong 6 tháng đầu năm 2024, có hơn 150,000 xe ô tô mới được đăng ký đạt chuẩn Euro 5, chiếm khoảng 70% tổng số xe mới lưu hành trong cùng kỳ. Điều này cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ trong việc tuân thủ quy định mới của các nhà sản xuất và người tiêu dùng.

Những thương hiệu ô tô tại Việt Nam cam kết đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 5 - Euro 5 tại Việt Nam - Ảnh: VAMA

Về mặt tài chính, chính phủ đã triển khai các gói hỗ trợ với tổng giá trị lên tới 1000 tỷ đồng (khoảng 43 triệu USD) nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và cá nhân nâng cấp phương tiện để đáp ứng tiêu chuẩn Euro 5. Riêng trong năm 2024, Ngân hàng Nhà nước đã phê duyệt hơn 300 tỷ đồng (khoảng 13 triệu USD) cho các khoản vay ưu đãi với lãi suất thấp, theo Bộ Tài chính.

Nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của chuẩn khí thải Euro 5 cũng đã được cải thiện. Một khảo sát của Viện Tài nguyên và Môi trường (IREN) cho thấy, có tới 75% người dân tại các thành phố lớn hiểu rõ và ủng hộ việc áp dụng chuẩn Euro 5, tăng 20% so với năm 2023. Tuy nhiên, tỷ lệ này giảm xuống còn 50% ở các khu vực nông thôn, chỉ ra rằng vẫn còn nhiều việc phải làm để nâng cao nhận thức toàn diện.

Ảnh minh họa

Trên phương diện quốc tế, Việt Nam đã nhận được cam kết hỗ trợ tài chính lên tới 50 triệu USD từ Ngân hàng Thế giới (World Bank) cho các dự án cải thiện chất lượng không khí và hạ tầng nhiên liệu sạch. Ngoài ra, Liên minh châu Âu (EU) cũng đã tài trợ cho các chương trình đào tạo kỹ thuật và công nghệ giảm thiểu khí thải, đạt con số 15 triệu EUR (khoảng 17 triệu USD), nhằm nâng cao năng lực cho các kỹ sư và thợ máy trong nước.

Tuy nhiên, năm 2024 cũng mang đến những thách thức mới. Một trong số đó là việc kiểm soát khí thải từ các phương tiện đã qua sử dụng. Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, hiện có khoảng 3 triệu xe ô tô đang lưu hành không đạt chuẩn Euro 5, và việc nâng cấp toàn bộ số xe này đòi hỏi một kế hoạch dài hạn và chi phí lớn. Các cuộc kiểm tra định kỳ cho thấy, chỉ có 30% trong số này đã được nâng cấp hoặc thay thế động cơ để đáp ứng chuẩn mới.

Toàn bộ các dòng xe Ford đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 5 - Euro 5. Ảnh: Ford Việt Nam

Một thách thức khác là việc đảm bảo cung cấp nhiên liệu sạch ở các khu vực xa xôi. Theo Bộ Công Thương, chỉ có 40% các tỉnh miền núi và vùng sâu, vùng xa có trạm xăng dầu cung cấp nhiên liệu Euro 5, điều này làm giảm hiệu quả của quy định mới ở những khu vực này.

Để vượt qua những thách thức này, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng nhiên liệu, tăng cường các chương trình giáo dục và nâng cao nhận thức, cũng như tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp và cá nhân trong việc nâng cấp phương tiện. Hơn nữa, cần có những chính sách linh hoạt hơn để đối phó với tình trạng phương tiện cũ, đảm bảo rằng quá trình chuyển đổi không chỉ diễn ra ở các thành phố lớn mà còn lan tỏa ra khắp cả nước.

Với những tiến bộ đã đạt được và những thách thức còn lại, năm 2024 là năm mà Việt Nam cần phải tiếp tục nỗ lực không ngừng để đạt được mục tiêu môi trường bền vững, giảm thiểu ô nhiễm không khí và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân.

Nguồn:

• Báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải
• Dữ liệu từ Petrolimex và các công ty xăng dầu khác
• Thống kê của Hiệp hội Các Nhà Sản Xuất Ô tô Việt Nam (VAMA)
• Khảo sát của Viện Tài nguyên và Môi trường (IREN)
• Cục Đăng kiểm Việt Nam
• Ngân hàng Thế giới (World Bank)
• Liên minh châu Âu (EU)