Phim Việt "lên ngôi" trên Netflix: Thách thức Thái Lan

Netflix – gã khổng lồ streaming – đã không ngừng đầu tư vào việc sản xuất nội dung gốc tại Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam và Thái Lan. Hai quốc gia này đang trở thành trung tâm quan trọng trong chiến lược mở rộng của Netflix, nhưng sự phát triển và ảnh hưởng của nội dung gốc tại mỗi nơi lại mang những đặc điểm riêng biệt. Tính đến thời điểm hiện tại, ngày 18/2/2025, những cập nhật mới nhất từ Netflix và các báo cáo gần đây cho thấy sự khác biệt rõ rệt về quy mô, số lượng dự án, và tiềm năng giữa Việt Nam và Thái Lan.

Hành trình hợp tác giữa Netflix và điện ảnh Việt Nam

Netflix bắt đầu đặt chân vào thị trường Việt Nam từ năm 2019 và nhanh chóng nhận ra tiềm năng của một quốc gia có hơn 60 triệu người dùng internet trong dân số gần 100 triệu (theo Ngân hàng Thế giới). Từ năm 2021, Netflix đã hợp tác sâu rộng với các nhà làm phim, nhà sản xuất, và đạo diễn Việt Nam để sản xuất nội dung gốc, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong quan hệ giữa nền tảng này và điện ảnh Việt. Thay vì chỉ mua bản quyền các bộ phim đã phát hành, Netflix giờ đây trực tiếp đầu tư vào các dự án, biến Việt Nam thành trung tâm sản xuất nội dung tiềm năng tại Đông Nam Á.

Sự hợp tác này bắt đầu với series The Tailor (May Mực), ra mắt năm 2022 do Storyland Studio sản xuất – series gốc đầu tiên của Netflix tại Việt Nam, thu hút hơn 10 triệu giờ xem trong tháng đầu tiên (theo Nielsen). Tiếp theo, Tiệm Ăn Của Quỷ (Devil's Diner), ra mắt độc quyền ngày 26/1/2025 và do Hàm Trần đạo diễn, nhanh chóng dẫn đầu danh sách series được xem nhiều nhất tại Việt Nam và lọt top 10 tại nhiều quốc gia khác, theo dữ liệu từ FlixPatrol (ngày 8/2/2025). Series này khai thác yếu tố kinh dị kết hợp với văn hóa, triết lý Á Đông, và ẩm thực Việt, nhờ diễn xuất xuất sắc của Lê Quốc Nam, Kiều Trinh, và Võ Điền Gia Huy, tạo nên sức hút lớn đối với khán giả trong nước và quốc tế.

Ngoài ra, Netflix đã mua bản quyền các phim Việt Nam có doanh thu cao, như Hai Phượng (2019) của Ngô Thanh Vân – đạt doanh thu kỷ lục 200 tỷ VND tại Việt Nam và được phát hành quốc tế trên nền tảng, Furie (2019) – bộ phim hành động nổi tiếng, và Trạng Quỳnh (2019) – đạt doanh thu 170 tỷ VND, giúp quảng bá văn hóa Việt ra thế giới. Các dự án khác như Tết ở làng Địa Ngục (Hellbound Village, 2024) dẫn đầu trên Netflix và K+ Original, và A Tourist’s Guide to Love (2023) – phim quốc tế đầu tiên quay tại Việt Nam sau đại dịch, tiếp cận 190 quốc gia, cũng là minh chứng cho sự hợp tác chặt chẽ.

Netflix còn hỗ trợ các nhà làm phim Việt qua các chương trình đào tạo và tài trợ, như Quỹ Sáng Tạo Bình Đẳng (Netflix Fund for Creative Equity) từ năm 2021, với Cinema Beauty – Vietnam Creative Economy Grant, giúp Pao’s Forest giành giải Phim Ngắn Xuất Sắc Nhất tại Lễ hội Phim Quốc tế Hà Nội 2022. Năm 2023, Netflix tài trợ 5 tỷ đồng (192.300 USD) qua YeahOne Entertainment để hỗ trợ các nhà làm phim ít được biết đến, đặc biệt là phụ nữ và người ở vùng sâu vùng xa. Từ tháng 10/2024, Netflix hợp tác với Chanh Phuong Films và đạo diễn Charlie Nguyen trong chương trình đào tạo 30 nhà làm phim trẻ, giúp họ tiếp cận nguồn lực chuyên nghiệp và phát triển các dự án nội dung gốc.

So sánh với Thái Lan

Thái Lan, một thị trường khác mà Netflix đầu tư mạnh mẽ tại Đông Nam Á, cho thấy sự phát triển vượt trội hơn Việt Nam về quy mô sản xuất nội dung gốc. Theo cập nhật mới nhất từ Netflix (ngày 5/2/2025), Thái Lan sẽ ra mắt 9 tựa phim và series gốc trong năm 2025, sau thành công của 8 dự án đột phá năm 2024, như Tomorrow and I – series khoa học viễn tưởng đầu tiên của Netflix Thái Lan, ra mắt teaser vào tháng 9/2024. Minyoung Kim, Phó Chủ tịch Nội dung Netflix khu vực APAC (ngoại trừ Ấn Độ), nhấn mạnh rằng Netflix đang tăng cường đầu tư vào Thái Lan trong khi "các đối thủ đang thu hẹp lại," theo Variety.

Thống kê gần đây cho thấy Thái Lan sản xuất nhiều nội dung gốc hơn Việt Nam, với 10 dự án được công bố vào năm 2024, so với 6 dự án tại Việt Nam cùng năm, theo Nikkei Asia (tháng 6/2024). Thái Lan cũng có lợi thế về cơ sở hạ tầng sản xuất, với 222 dự án phim nước ngoài chỉ trong nửa đầu năm 2023, so với 256 dự án tại Việt Nam trong cả thập kỷ (theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam). Bộ phim Thái Lan How to Make Millions Before Grandma Dies lọt vào danh sách rút gọn giải Oscar quốc tế năm 2025, cho thấy khả năng cạnh tranh toàn cầu của nội dung Thái, trong khi Tiệm Ăn Của Quỷ của Việt Nam, dù thành công, vẫn cần thời gian để đạt tầm vóc tương tự.

Tuy nhiên, Thái Lan cũng đối mặt với thách thức, như các vấn đề pháp lý và hình ảnh quốc gia liên quan đến sản xuất nội dung bất hợp pháp. Vào tháng 12/2024, cảnh sát Thái Lan đã bắt giữ một mạng lưới sản xuất nội dung quốc tế bất hợp pháp, nhấn mạnh nỗ lực bảo vệ danh tiếng du lịch và ngành công nghiệp nội dung tại đây.

Thách thức chung và cơ hội

Cả Việt Nam và Thái Lan đều phải đối mặt với vấn đề vi phạm bản quyền và quy định pháp lý nghiêm ngặt. Tại Việt Nam, nạn vi phạm bản quyền vẫn là rào cản lớn, trong khi Thái Lan đối mặt với các lo ngại về hình ảnh quốc gia và cạnh tranh từ các nền tảng nội địa. Tuy nhiên, cả hai quốc gia đều có cơ hội lớn nhờ dân số trẻ, thói quen xem nội dung số tăng mạnh, và sự hỗ trợ từ chính phủ. Việt Nam có Luật Điện ảnh 2022 khuyến khích hợp tác quốc tế, trong khi Thái Lan tận dụng vị thế là trung tâm du lịch để quảng bá nội dung.

Đặc biệt, tại Việt Nam, Netflix phải tuân thủ các quy định mới từ tháng 12/2024, yêu cầu nội dung phát trên Netflix phải được phân loại và thông báo tới cơ quan quản lý Nhà nước về điện ảnh, đồng thời không được phép phát các chương trình truyền hình, theo Nghị định 50/2024/TT-NHNN. Dù vậy, lượng người dùng Netflix tại Việt Nam tăng trưởng mạnh, với ước tính hơn 2 triệu người đăng ký vào cuối năm 2024, đặc biệt sau các gói miễn phí năm 2021 (theo Comscore).

Tầm nhìn tương lai

Tính đến tháng 2/2025, Netflix đang đặt cược lớn vào cả Việt Nam và Thái Lan để củng cố vị thế tại Đông Nam Á. Với 70 triệu người dùng thuê bao quảng cáo trên toàn cầu (theo cập nhật từ Netflix, tháng 11/2024), nền tảng này kỳ vọng nội dung gốc từ hai quốc gia này sẽ tiếp tục thu hút cả khán giả địa phương và quốc tế. Trong khi Thái Lan dẫn đầu về số lượng và quy mô, Việt Nam đang có tốc độ tăng trưởng nhanh, với các dự án như Tiệm Ăn Của Quỷ, The Tailor, Hai Phượng, Furie, và Trạng Quỳnh chứng minh tiềm năng bứt phá. Sự cạnh tranh lành mạnh giữa hai quốc gia không chỉ thúc đẩy chất lượng nội dung mà còn đưa câu chuyện Đông Nam Á vươn xa trên bản đồ toàn cầu, đặc biệt khi Netflix dự kiến đầu tư thêm 1,5 tỷ USD vào nội dung gốc khu vực trong năm 2025, theo Bloomberg (ngày 15/2/2025).