Ông Trump, người sẽ nhậm chức vào ngày 20 tháng 1, cho biết sẽ áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico cho đến khi hai nước này ngăn chặn được nạn buôn ma túy, đặc biệt là fentanyl, và người di cư vượt biên. Động thái này dường như vi phạm thỏa thuận thương mại tự do.
Riêng với Trung Quốc, ông Trump tuyên bố áp dụng "mức thuế bổ sung 10%, ngoài bất kỳ mức thuế bổ sung nào khác" đối với hàng nhập khẩu từ nước này. Tuy nhiên, chưa rõ điều này sẽ ảnh hưởng cụ thể như thế nào, vì trước đây ông từng cam kết chấm dứt quy chế tối huệ quốc đối với Trung Quốc và áp thuế lên tới hơn 60% đối với hàng hóa nhập khẩu từ nước này – cao hơn nhiều so với các mức thuế đã áp dụng trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.
Hai bài đăng trên Truth Social là những bình luận cụ thể nhất từ trước đến nay của ông Trump về cách ông sẽ thực hiện chương trình kinh tế của mình sau khi thắng cuộc bầu cử ngày 5 tháng 11, với lời hứa "đặt nước Mỹ lên hàng đầu".
"Vào ngày 20 tháng 1, trong số những sắc lệnh hành pháp đầu tiên của tôi, tôi sẽ ký tất cả các tài liệu cần thiết để áp thuế 25% đối với TẤT CẢ sản phẩm từ Mexico và Canada nhập vào Hoa Kỳ, và chấm dứt chính sách biên giới mở phi lý," ông Trump nói. Năm 2023, Hoa Kỳ chiếm hơn 83% tổng kim ngạch xuất khẩu của Mexico và 75% của Canada.
Ảnh minh họa.
Các mức thuế này cũng có thể gây khó khăn cho các công ty nước ngoài, chẳng hạn như các nhà sản xuất ô tô và điện tử châu Á sử dụng Mexico làm cửa ngõ sản xuất chi phí thấp cho thị trường Mỹ.
Các mức thuế mới mà ông Trump đe dọa có thể vi phạm các điều khoản trong Hiệp định Hoa Kỳ-Mexico-Canada (USMCA) về thương mại. Hiệp định này, được ông Trump ký thành luật và có hiệu lực vào năm 2020, duy trì thương mại hầu như không có thuế quan giữa ba quốc gia.
Canada và Hoa Kỳ từng áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với sản phẩm của nhau trong quá trình đàm phán đầy căng thẳng dẫn đến USMCA. Ông Trump sẽ có cơ hội đàm phán lại hiệp định vào năm 2026, khi một điều khoản "hoàng hôn" yêu cầu hoặc rút khỏi hiệp định hoặc đàm phán thay đổi các điều khoản của nó.
Sau khi đưa ra lời đe dọa áp thuế, ông Trump đã có một cuộc trò chuyện với Thủ tướng Canada Justin Trudeau, trong đó họ thảo luận về thương mại và an ninh biên giới, theo một nguồn tin từ Canada quen thuộc với tình hình cho biết. "Đó là một cuộc thảo luận tốt và họ sẽ tiếp tục giữ liên lạc," theo Reuters.
Ông Trump có thể đang tính đến việc dùng lời đe dọa áp thuế để thúc đẩy một cuộc đàm phán sớm về USMCA, theo William Reinsch, cựu chủ tịch Hội đồng Thương mại Quốc gia Hoa Kỳ. "Điều này giống như một lời đe dọa hơn bất cứ điều gì khác," ông Reinsch nói. "Tôi nghĩ ý tưởng ở đây là nếu bạn cứ đánh vào mặt họ, cuối cùng họ sẽ đầu hàng."
Lãnh đạo hạ viện Mexico, Ricardo Monreal, thành viên của đảng cầm quyền Morena, kêu gọi "sử dụng các cơ chế song phương và thể chế để chống lại nạn buôn người, ma túy và vũ khí." "Leo thang trả đũa thương mại chỉ khiến túi tiền của người dân bị tổn thương và không giải quyết được các vấn đề gốc rễ," ông nói trong một bài đăng trên mạng xã hội X.
Thông báo của ông Trump đã làm đồng đô la Mỹ tăng giá. Đồng đô la tăng 1% so với đô la Canada và 1,6% so với peso Mexico, trong khi thị trường chứng khoán ở châu Á và châu Âu giảm điểm. Hợp đồng tương lai S&P 500 gần như không thay đổi.