Bãi bỏ 16 ngành nghề kinh doanh có điều kiện: Cú hích cải cách thể chế, mở rộng đường cho doanh nghiệp

Tác động đa chiều tới cộng đồng doanh nghiệp

Bộ Tài chính vừa trình Chính phủ đề xuất bãi bỏ 16 ngành nghề trong danh mục kinh doanh có điều kiện, đồng thời thu hẹp phạm vi một số lĩnh vực và đơn giản hóa thủ tục với nhóm còn lại. Đây là bước đi cụ thể hóa Nghị quyết số 68-NQ/TW của Trung ương về tiếp tục đổi mới cơ chế, hoàn thiện thể chế, tạo môi trường đầu tư – kinh doanh thông thoáng, minh bạch.

Bộ Tài chính đánh giá, báo cáo rà soát hệ thống pháp luật cho thấy, nhiều điều kiện kinh doanh đã lạc hậu so với thực tiễn. Một số lĩnh vực vốn được bảo hộ bằng "hàng rào" pháp lý nay đã đủ độ trưởng thành, không cần ràng buộc như trước. Việc mạnh dạn cắt bỏ giúp loại trừ chi phí tuân thủ không cần thiết, đồng thời khuyến khích tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Đại diện Bộ Tài chính nhấn mạnh: "Chủ trương xuyên suốt là giảm tối đa điều kiện, thủ tục không còn phù hợp, song vẫn đảm bảo quản lý nhà nước với các ngành nghề đặc thù. Mục tiêu cuối cùng là nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút nguồn lực xã hội cho phát triển".

Đánh giá về lợi ích của cải cách đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhiều chuyên gia nhận định, khu vực này được coi là nhóm hưởng lợi đầu tiên từ chính sách. Khi rào cản gia nhập thị trường được tháo bỏ, họ tiết kiệm thời gian, chi phí xin phép, có thể nhanh chóng chuyển nguồn lực sang đổi mới sản phẩm, mở rộng dịch vụ. Ông Nguyễn Văn Khánh – Giám đốc một startup logistics chia sẻ: "Trước đây, chúng tôi mất tới vài tháng để hoàn tất thủ tục xin phép hoạt động, bao gồm hàng loạt giấy tờ liên quan đến vận tải đa phương thức, giấy chứng nhận kho bãi, cũng như điều kiện về phương tiện và an toàn hàng hóa. Khoảng thời gian này khiến doanh nghiệp non trẻ như chúng tôi gặp khó trong việc nắm bắt cơ hội thị trường, nhất là với các tuyến dịch vụ logistics xuyên biên giới vốn thay đổi rất nhanh. Nếu cải cách này được thông qua, quỹ thời gian đó sẽ dành cho việc phát triển công nghệ như hệ thống quản lý vận tải (TMS), phần mềm tối ưu hóa lộ trình và ứng dụng IoT trong giám sát container. Những giải pháp này không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong khu vực cảng biển".

Ở góc độ hiệp hội, ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch Thường trực, kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam bổ sung góc nhìn: "Việc bãi bỏ các điều kiện kinh doanh không còn phù hợp là tín hiệu rất đáng mừng. Điều đó giúp giảm gánh nặng hành chính, đặc biệt với các doanh nghiệp nhỏ – những chủ thể năng động nhưng dễ bị tổn thương bởi thủ tục phức tạp. Khi môi trường kinh doanh thông thoáng hơn, sức sáng tạo của khu vực này sẽ được khơi dậy mạnh mẽ".

Bộ Tài chính kiến nghị bãi bỏ 16 ngành nghề trong danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện và thu hẹp phạm vi một số ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Đại diện tiếng nói từ cộng đồng doanh nghiệp địa phương, ông Mạc Quốc Anh, Tổng Thư ký kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội cho rằng, cải cách này không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí mà còn tạo thêm cơ hội tiếp cận chính sách. "Nhiều doanh nghiệp ở địa phương từng gặp khó do phải xin quá nhiều loại giấy phép, thậm chí điều kiện giữa các cấp quản lý còn chưa đồng nhất. Nếu quy định được bãi bỏ rõ ràng, minh bạch, quá trình khởi sự và mở rộng kinh doanh sẽ thuận lợi hơn rất nhiều", ông nói.

Trong khi đó, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh, việc bãi bỏ hàng loạt ngành nghề kinh doanh có điều kiện gửi đi thông điệp mạnh mẽ rằng Việt Nam tiếp tục cải cách vì một môi trường đầu tư minh bạch, ổn định. Đây là chất xúc tác quan trọng để dòng vốn FDI gia tăng. Sự thay đổi này không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp trong nước mà còn giúp Việt Nam gia tăng sức cạnh tranh trong thu hút dòng vốn ngoại.

Ngoài ra, hiện nhu cầu khởi sự kinh doanh vẫn rất cao, trong khi nhiều nhà đầu tư trẻ đang tìm kiếm cơ hội ở các ngành dịch vụ mới, logistics, công nghệ số…Chính sách cởi trói điều kiện kinh doanh sẽ tiếp thêm động lực, giúp họ nhanh chóng đưa ý tưởng ra thị trường.

Cần lộ trình rõ ràng, hậu kiểm minh bạch để doanh nghiệp thực sự hưởng lợi

Việc dỡ bỏ 16 ngành nghề kinh doanh có điều kiện không chỉ là một động tác kỹ thuật trong quản lý nhà nước mà còn mang ý nghĩa cải cách thể chế sâu rộng. Đây là mắt xích quan trọng trong nỗ lực nâng hạng các chỉ số như Năng lực cạnh tranh toàn cầu, Môi trường kinh doanh, và khởi nghiệp sáng tạo.

Giới chuyên gia đánh giá, chính sách mới giúp Việt Nam duy trì đà cải thiện sau nhiều năm liên tục giảm số lượng điều kiện kinh doanh. Mỗi lần rút gọn danh mục là một bước tiến tới mô hình quản lý "hậu kiểm" thay vì "tiền kiểm" cứng nhắc. Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động, thông điệp cải cách mạnh tay thể hiện sự kiên định của Chính phủ trong đồng hành cùng doanh nghiệp, giữ vững sức hấp dẫn của nền kinh tế Việt Nam.

Cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh luôn là ưu tiên hàng đầu của Chính phủ nhằm khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng.

Tuy nhiên, dù triển vọng tích cực, cải cách này cũng đặt ra một số yêu cầu quản lý mới. Khi bỏ bớt điều kiện kinh doanh, rủi ro về chất lượng dịch vụ, an toàn lao động hay bảo vệ người tiêu dùng có thể gia tăng ở vài lĩnh vực nhạy cảm. Vì vậy, các chuyên gia khuyến nghị cần đẩy nhanh chuyển đổi từ tiền kiểm sang hậu kiểm, ứng dụng công nghệ số trong giám sát, xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung để phát hiện vi phạm kịp thời.

Ngoài ra, việc truyền thông, hướng dẫn chi tiết tới cơ quan thực thi và cộng đồng doanh nghiệp cũng rất quan trọng. Ông Khánh bày tỏ: "Doanh nghiệp hoan nghênh chính sách, nhưng cần có văn bản hướng dẫn rõ ràng để các địa phương áp dụng đồng bộ, tránh tình trạng bãi bỏ trên giấy nhưng thủ tục vẫn ách tắc".

Còn theo ông Phong, cải cách thể chế chỉ thực sự thành công khi kết hợp song song giữa việc cắt giảm rào cản và nâng cao năng lực giám sát. Đây là tiền đề để môi trường kinh doanh của Việt Nam ngày càng minh bạch, bền vững.

Đề xuất bãi bỏ 16 ngành nghề kinh doanh có điều kiện là bước đi táo bạo, thể hiện tinh thần cải cách kiên định của Chính phủ trong đồng hành cùng doanh nghiệp. Khi được triển khai đồng bộ, đây sẽ là "cú hích" giúp giảm chi phí, tăng tính minh bạch, thu hút dòng vốn đầu tư và củng cố vị thế của Việt Nam trong bản đồ kinh doanh toàn cầu./.