Chỉ trong vài tuần, thị lực của 1 bệnh nhân ở tỉnh Vĩnh Phúc chuyển từ hơi mờ sang cảm giác như có một lớp sương mù che phủ trước mắt. Khi đến bệnh viện, ông bàng hoàng khi biết mình đã mắc biến chứng võng mạc đái tháo đường giai đoạn nặng – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa nếu không được điều trị kịp thời.
Võng mạc đái tháo đường là một trong những biến chứng nghiêm trọng và phổ biến nhất ảnh hưởng đến mắt do bệnh tiểu đường gây ra. Căn bệnh này thường tiến triển âm thầm, không gây đau hay đỏ mắt, khiến người bệnh dễ bỏ qua các dấu hiệu ban đầu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính có tới một phần ba số người mắc đái tháo đường bị tổn thương võng mạc. Trong số đó, khoảng 10% có nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn nếu không được phát hiện và can thiệp sớm.
Một số dấu hiệu cảnh báo sớm của tổn thương võng mạc bao gồm nhìn mờ, hình ảnh biến dạng, xuất hiện các đốm đen nhỏ lơ lửng trong tầm nhìn (hiện tượng "ruồi bay"), ánh sáng chớp lóe bất thường, ám điểm ở trung tâm thị lực hoặc cảm giác mỏi mắt khi đọc sách, làm việc với máy tính hoặc xem tivi.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng việc tầm soát và kiểm tra mắt định kỳ có vai trò sống còn trong việc phát hiện và điều trị sớm biến chứng này. Những nhóm có nguy cơ cao bao gồm người bệnh đái tháo đường có thời gian mắc bệnh trên 5 năm, người đang điều trị tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, phụ nữ mang thai mắc đái tháo đường và bất kỳ ai gặp dấu hiệu bất thường về thị lực.
Việc phát hiện sớm tổn thương võng mạc không chỉ giúp ngăn chặn nguy cơ mù lòa mà còn góp phần cải thiện chất lượng sống đáng kể cho người bệnh. Theo các bác sĩ chuyên khoa, các phương pháp điều trị hiện nay bao gồm dùng thuốc ức chế tăng sinh mạch máu, tiêm nội nhãn, laser quang đông và trong một số trường hợp nặng, cần can thiệp phẫu thuật.
Mù lòa là một trong những biến chứng nặng nề nhất của bệnh đái tháo đường, chủ yếu do tổn thương các mạch máu nhỏ tại võng mạc – tình trạng được gọi là bệnh võng mạc đái tháo đường. Dưới đây là các cơ chế và nguyên nhân chính gây ra biến chứng này, theo tổng hợp từ VTV Sức khỏe:
1. Tổn thương vi mạch ở võng mạc:
Khi đường huyết tăng cao trong thời gian dài, các mao mạch tại võng mạc sẽ bị tổn thương. Thành mạch trở nên yếu, dễ rò rỉ máu và dịch. Nhiều mạch máu bị tắc nghẽn làm giảm nguồn cung oxy đến mô võng mạc. Cơ thể phản ứng bằng cách hình thành các mạch máu mới bất thường (tân mạch), nhưng những mạch này rất dễ vỡ và gây xuất huyết trong mắt.
2. Các biến chứng trực tiếp gây mù lòa:
– Xuất huyết võng mạc: Máu tràn vào dịch kính, làm mờ tầm nhìn.
– Phù hoàng điểm: Hoàng điểm – vùng giúp nhìn chi tiết rõ nét – bị sưng phù, làm giảm nghiêm trọng thị lực trung tâm.
– Bong võng mạc: Tân mạch và mô xơ kéo căng khiến võng mạc bị rách hoặc tách ra, gây mất thị lực đột ngột.
– Glôcôm tân mạch: Tân mạch làm tăng áp lực nội nhãn, gây tổn thương thần kinh thị giác.
3. Các yếu tố làm tăng nguy cơ:
– Kiểm soát đường huyết kém.
– Thời gian mắc bệnh kéo dài (trên 10 năm).
– Mắc kèm tăng huyết áp hoặc rối loạn mỡ máu.
– Thói quen hút thuốc, béo phì, lười vận động.
– Không khám mắt định kỳ.
Các bác sĩ khuyến cáo, việc duy trì chỉ số đường huyết ổn định, kiểm soát tốt huyết áp và lipid máu, cùng với khám mắt định kỳ tối thiểu mỗi năm một lần là các biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa và kiểm soát bệnh võng mạc đái tháo đường.