Nhường đường xe cứu hỏa và những hiện tượng "nhảy đèn đỏ": Luật Giao thông giải đáp

Rất nhiều người tham gia giao thông tại Việt Nam lo lắng về việc có thể vi phạm luật khi vượt đèn đỏ để nhường đường cho xe cấp cứu hoặc khi gặp phải tình trạng đèn giao thông "nhảy đèn". Với việc Luật Giao thông đường bộ mới và Nghị định 168/2024/NĐ-CP nâng cao mức phạt đối với các lỗi vi phạm, người dân càng thêm bối rối và lo lắng về những tình huống này. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về quy định pháp luật liên quan để làm rõ những bất cập.

Quyền ưu tiên của xe cứu hỏa hoặc cấp cứu

Theo Luật Giao Thông Đường Bộ 2008, xe cứu thương khi đang thực hiện nhiệm vụ được xếp vào danh sách các phương tiện ưu tiên. Khi nghe thấy tiếng còi hoặc nhìn thấy tín hiệu của xe ưu tiên, người tham gia giao thông phải giảm tốc độ, tránh hoặc dừng lại sát lề đường bên phải để nhường đường, không gây cản trở (Điều 22, khoản 3).

Nghị định 168/2024/NĐ-CP đã làm rõ rằng, nếu bạn vượt đèn đỏ để nhường đường cho xe cấp cứu hoặc xe cứu hỏa hoặc xe cấp cứu, bạn sẽ không bị coi là vi phạm. Lý do là bạn đang trong tình thế cấp thiết, một khái niệm được định nghĩa rõ ràng trong Luật Xử Lý Vi Phạm Hành Chính 2012, Điều 11. Tình thế cấp thiết là khi bạn cần tránh một nguy cơ thực sự đe dọa lợi ích của Nhà nước, tổ chức, hoặc quyền lợi chính đáng của bản thân hoặc người khác, mà không còn cách nào khác ngoài gây ra một thiệt hại nhỏ hơn để ngăn chặn thiệt hại lớn hơn. 

Cụ thể hơn, "Tình thế cấp thiết" trong trường hợp này đề cập đến khi các phương tiện giao thông buộc phải vi phạm luật giao thông, như vượt đèn đỏ, để nhường đường cho xe cứu hỏa hoặc xe cấp cứu. Đây là tình huống khi không còn cách nào khác để tránh một nguy cơ đang đe dọa trực tiếp đến tính mạng hoặc tài sản, nơi mà việc vi phạm nhỏ (như vượt đèn đỏ) được chấp nhận để ngăn chặn một thiệt hại lớn hơn như mất mạng người hay thiệt hại tài sản do cháy hoặc tai nạn. Luật pháp công nhận việc này không phải là vi phạm hành chính, vì nó phục vụ lợi ích chung và khẩn cấp của cộng đồng.

Ảnh minh họa

Đèn giao thông và những hiện tượng "nhảy đèn"

Một vấn đề gây lo lắng cho không ít người tham gia giao thông là tình trạng đèn giao thông bất ngờ chuyển từ xanh sang đỏ. Theo đại diện của Cục Cảnh sát Giao thông (CSGT), những nút giao có hiện tượng "nhảy đèn" sẽ không dẫn đến việc xử phạt người điều khiển phương tiện. Điều này được giải thích là do hiện tượng đèn có độ trễ không phổ biến, chỉ xảy ra ở những đèn tín hiệu cũ hoặc được điều khiển thủ công. Để khắc phục tình trạng này, Cục CSGT đã phát hành văn bản chỉ đạo công an các địa phương tiến hành phối hợp với các cơ quan chức năng để rà soát và sửa chữa các đèn tín hiệu giao thông. Hơn nữa, họ cũng kiến nghị các đơn vị vận hành và quản lý đèn tín hiệu sớm nâng cấp các hệ thống đèn đã lỗi thời nhằm đảm bảo an toàn và công bằng cho người tham gia giao thông.

"Người tham gia giao thông sẽ không bị phạt oan hoặc phạt sai trong những trường hợp này. Đối với phạt nguội, lực lượng chức năng sẽ cho người vi phạm xem lại video ghi lại toàn bộ quá trình vi phạm vượt đèn đỏ trước khi lập biên bản. Đối với phạt trực tiếp, đội ngũ phụ trách đèn sẽ hợp tác cùng với lực lượng CSGT tại chốt để thông báo về vi phạm vượt đèn đỏ, yêu cầu dừng lại để xử lý, đồng thời gửi video từ trung tâm đến cho cảnh sát tại chốt để thông báo cho người vi phạm," đại diện Cục CSGT khẳng định.

Quy trình xử lý khi vi phạm

Khi có nghi ngờ về việc vi phạm, lực lượng phụ trách đèn tín hiệu sẽ phối hợp với cảnh sát giao thông để trích xuất camera và hình ảnh vi phạm, hiển thị trực tiếp cho người điều khiển xe xem, nhằm đảm bảo rằng quyết định xử phạt (nếu có) là chính xác và công bằng.

Tuy nhiên, nếu không nằm trong các trường hợp được miễn trừ, vượt đèn đỏ sẽ bị xử phạt theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP và Nghị định 123/2021/NĐ-CP, với mức phạt tăng lên từ 4.000.000 đến 6.000.000 đồng đối với ô tô và từ 600.000 đến 1.000.000 đồng đối với xe máy, kèm theo khả năng tước quyền sử dụng giấy phép lái xe từ 1 đến 3 tháng.

Kết luận

Với những quy định mới, việc vượt đèn đỏ để nhường đường cho xe cấp cứu hay gặp phải tình trạng "nhảy đèn" vẫn được bảo vệ trong những tình huống cấp thiết. Tuy nhiên, người lái xe cần nắm rõ các quy định pháp luật để đảm bảo an toàn giao thông và tránh những xử phạt không đáng có.