Chế độ ăn uống nhiều đạm, ít chất xơ cùng thói quen sinh hoạt thay đổi trong dịp Tết dễ khiến nhiều người bị táo bón. Vậy làm sao để giữ hệ tiêu hóa khỏe mạnh và tận hưởng kỳ nghỉ trọn vẹn?
Táo bón là tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải trong những ngày Tết do những thay đổi đáng kể trong thói quen ăn uống và sinh hoạt thường nhật.
Theo các bác sĩ chuyên khoa tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ chế độ ăn uống mất cân bằng. Những bữa tiệc ngày Tết thường tràn ngập các món ăn hấp dẫn như bánh chưng, giò xào, thịt kho, các loại mứt, kẹo và đồ ăn nhanh. Dù rất ngon miệng, nhưng đây lại là những thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, đạm, tinh bột và đường trong khi lại thiếu hụt nghiêm trọng chất xơ – yếu tố quan trọng giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru.
Không chỉ dừng lại ở đó, việc uống không đủ nước cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ táo bón. Trong không khí nhộn nhịp của những buổi tụ họp đầu xuân, mọi người thường quên bổ sung đủ nước cho cơ thể, đặc biệt khi tiêu thụ nhiều thực phẩm khô, mặn hoặc đồ uống có cồn. Thêm vào đó, thói quen sinh hoạt thất thường trong dịp lễ, như ngủ muộn, bỏ qua tín hiệu của cơ thể khi cần đi vệ sinh hay lười vận động, cũng khiến hoạt động của nhu động ruột bị rối loạn.
Táo bón không chỉ gây cảm giác khó chịu như đầy bụng, chướng hơi, mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Tình trạng này khiến cơ thể luôn trong trạng thái nặng nề, mệt mỏi, ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trạng và làm giảm sự hứng khởi trong các hoạt động vui chơi ngày Tết.
Khi tình trạng táo bón kéo dài, việc rặn mạnh để đi vệ sinh có thể làm tăng áp lực lên vùng hậu môn, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh trĩ hoặc nứt kẽ hậu môn. Nguy hiểm hơn, khi phân tích tụ lâu trong ruột, các độc tố từ chất thải có thể tái hấp thụ vào máu, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể. Nếu không được xử lý kịp thời, táo bón mạn tính có thể dẫn đến các bệnh lý đường ruột nghiêm trọng hơn như viêm đại tràng hay polyp đại tràng.
Để phòng tránh táo bón và giữ gìn sức khỏe hệ tiêu hóa trong những ngày Tết, việc điều chỉnh chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng hàng đầu. Theo BSNT Trần Văn Sơn, chuyên khoa Nội hô hấp - Tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, việc tăng cường bổ sung chất xơ trong khẩu phần ăn hàng ngày là chìa khóa để phòng ngừa táo bón hiệu quả. Các loại rau xanh như bông cải xanh, rau bina, cải bó xôi, cùng các loại củ quả như bí đỏ, cà rốt và trái cây tươi như chuối, đu đủ, táo, cam không chỉ giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả mà còn cung cấp thêm nhiều vitamin, khoáng chất thiết yếu cho cơ thể.
Bên cạnh đó, cần hạn chế tiêu thụ các thực phẩm khó tiêu như đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn hoặc các món ăn chứa nhiều đường, muối. Duy trì thói quen ăn uống điều độ, đúng giờ sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định hơn, giảm nguy cơ gặp các vấn đề về đường ruột. Việc bổ sung đủ nước cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Mỗi ngày nên uống từ 1,5 đến 2 lít nước, bao gồm cả nước lọc, nước ép trái cây hoặc nước canh từ rau củ để giúp làm mềm phân và hỗ trợ quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi hơn.
Không chỉ chú trọng vào chế độ ăn uống, việc tăng cường vận động thể chất cũng là một cách hiệu quả để phòng ngừa táo bón. Dù bận rộn với các hoạt động lễ hội, hãy dành thời gian cho những bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga hoặc thậm chí là tham gia các trò chơi vận động cùng gia đình để kích thích nhu động ruột hoạt động tốt hơn. Bên cạnh đó, đừng quên duy trì thói quen đi vệ sinh đúng giờ, tránh nhịn khi có nhu cầu vì điều này có thể làm phân tích tụ lâu hơn trong ruột, gây khó khăn khi đào thải ra ngoài.
Nếu cảm thấy hệ tiêu hóa vẫn chưa thực sự “trơn tru” dù đã áp dụng các biện pháp trên, bạn có thể bổ sung thêm các thực phẩm hỗ trợ tiêu hóa như sữa chua chứa lợi khuẩn probiotic hoặc các loại thực phẩm chức năng giàu chất xơ hòa tan. Những thực phẩm này không chỉ giúp cải thiện tình trạng táo bón mà còn tăng cường sức khỏe đường ruột, giúp hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn trong những ngày Tết se lạnh.
Táo bón tuy là một vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu bạn chủ động điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung đủ nước và duy trì thói quen vận động hợp lý. Đừng để tình trạng khó chịu này làm gián đoạn niềm vui sum vầy bên gia đình và bạn bè trong những ngày đầu năm mới. Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh chính là nền tảng để bạn tận hưởng trọn vẹn không khí Tết đầy hứng khởi và tràn ngập tiếng cười./.