Các sàn thương mại điện tử dần mất lợi thế

Gần đây, các tập đoàn thương mại điện tử nước ngoài, chủ yếu tập trung vào sản phẩm giá rẻ, đang đẩy mạnh mở rộng tại thị trường Việt Nam. Những mặt hàng này, được sản xuất tại các quốc gia có nền công nghiệp phát triển, kết hợp với hệ thống vận chuyển hiện đại và mô hình kinh doanh cạnh tranh giá rẻ, đã tạo nên lợi thế lớn, gây áp lực đáng kể lên hàng hóa nội địa.

Hình ảnh "kiềng ba chân" có thể dùng để minh họa chiến lược thâm nhập của hàng hóa ngoại thông qua thương mại điện tử, với ba yếu tố chính: sản xuất giá rẻ, sàn thương mại điện tử, và vận chuyển xuyên biên giới.

Các tập đoàn thương mại điện tử dần chuyển sang làm việc trực tiếp với các nhà sản xuất để hạ giá thành sản phẩm. (Ảnh minh họa)

Đầu tiên, các sàn thương mại điện tử đóng vai trò quan trọng. Hiện tại, hơn 95% thị phần của 4 sàn thương mại đa ngành lớn nhất Việt Nam thuộc về các doanh nghiệp nước ngoài. Nhờ kết hợp với các nhà sản xuất ở nước ngoài, họ dễ dàng cung cấp sản phẩm với mức giá cạnh tranh nhất, từ đó kiểm soát cả cung và cầu. Trong hai năm qua, nhiều tập đoàn thương mại điện tử nước ngoài đã triển khai mô hình làm việc trực tiếp với nhà sản xuất, loại bỏ các khâu trung gian, giúp giảm giá bán lẻ đáng kể.

Xu hướng tiêu dùng sản phẩm giá rẻ cũng thúc đẩy sự phát triển của hàng ngoại. Chẳng hạn, trong quý 3 năm nay, một sàn thương mại điện tử lớn ghi nhận lượng hàng hóa có kho tại nước ngoài tăng 14% so với cùng kỳ, trong đó gần một nửa là sản phẩm dưới 100.000 đồng. Thời gian vận chuyển từ nước ngoài về Việt Nam cũng được rút ngắn nhờ hệ thống logistics phát triển và các khu thí điểm thương mại điện tử gần biên giới. Ngoài ra, các tập đoàn ngoại còn đầu tư vào mô hình "kho livestream nội đô", giúp hàng hóa dễ dàng tiếp cận người tiêu dùng.

Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh khiến nhiều doanh nghiệp trong nước gặp khó khăn. Điển hình là chị Diễm Thanh, một nhà kinh doanh, cho biết doanh thu giảm hơn 50% do phải cạnh tranh khốc liệt về giá cả và chi phí quảng cáo. Trong khi đó, hàng ngoại nhập số lượng lớn với giá rẻ và sự hỗ trợ từ KOL Việt Nam tiếp tục chiếm ưu thế.

Theo ước tính, hàng hóa giao từ nước ngoài hiện chiếm khoảng 12% tổng lượng hàng trên sàn thương mại điện tử tại Việt Nam. Dù tỷ lệ này chưa cao, nguy cơ hàng Việt mất thị phần vẫn hiện hữu, đặc biệt khi các chính sách như miễn thuế VAT cho hàng nhập khẩu dưới 1 triệu đồng đang tạo ra sự cạnh tranh bất bình đẳng.

Chính phủ đã yêu cầu các cơ quan chức năng rà soát và xây dựng cơ chế kiểm soát chặt chẽ hàng nhập khẩu qua thương mại điện tử, đảm bảo phù hợp với các cam kết quốc tế. Các doanh nghiệp và chuyên gia kỳ vọng các giải pháp kịp thời sẽ hỗ trợ và tăng sức cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam.