Quyết liệt giải ngân vốn đầu tư công

Giải ngân đầu tư công là nhiệm vụ trọng tâm

Việc giải ngân đầu tư công vừa mang tính cấp bách, vừa có ý nghĩa chiến lược và là nhiệm vụ trọng tâm nhằm thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, tạo việc làm, thu nhập, sinh kế cho người dân… Đó là khẳng định của Thủ tướng Phạm Minh Chính trong Công điện số 162 vừa qua. Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương xác định giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu, cần phải ưu tiên tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện, quyết tâm giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công của cả năm nay.

Từ đầu năm đến nay, Chính phủ đã có nhiều văn bản chỉ đạo quyết liệt các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương trong việc phân bổ và giải ngân vốn. Trong bối cảnh nhiều thách thức, khó khăn chồng chất, kết quả giải ngân vốn đầu tư công vẫn được đánh giá là tích cực. Kết quả giải ngân đến hết tháng 8 năm nay đã đạt gần 826.000 tỷ đồng, ước đạt 49,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao đầu năm, cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái hơn 40%. Trong đó có 9 Bộ, cơ quan Trung ương và 22 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên mức trung bình cả nước. Nguồn vốn ngân sách địa phương đã ghi nhận tỷ lệ giải ngân cao.

Tuy nhiên, hiện đã bước sang tháng cuối cùng của quý III nhưng tiến độ giải ngân tại nhiều Bộ, ngành, địa phương vẫn còn chậm. Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, vẫn có tới 29 Bộ, cơ quan Trung ương và 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước.

Giải ngân cao khi chính quyền các cấp vào cuộc

Những con số thống kê vừa rồi đã cho thấy gần ¾ trong tổng số 34 tỉnh thành có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt trên bình quân chung của cả nước. Còn lại là dưới mức trung bình. Câu hỏi được đặt ra là vì sao lại có sự chênh lệch này.

Thực tế cho thấy ở địa phương nào có sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền địa phương và sự tham gia tích cực của các đơn vị có liên quan thì địa phương đó tỷ lệ giải ngân đạt kết quả cao. Điều này chứng tỏ vấn đề nằm ở phương pháp, cách thức tổ chức thực hiện và vai trò, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị.

Dự án công trình xây dựng Bệnh viện đa khoa Nam Định, tỉnh Ninh Bình có kế hoạch vốn năm nay 530 tỷ đồng và đã giải ngân đạt 64% kế hoạch. Nhờ vậy, công trình đã hoàn thành đúng tiến độ và nhanh chóng đưa vào sử dụng phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân. Còn dự án nhà ở xã hội mới thi công được 3 tháng nhưng tiến độ giải ngân đã đạt trên 40% kế hoạch.

Ông Nguyễn Văn Ngọc - Trưởng Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng, Sở Xây dựng tỉnh Ninh Bình cho biết: "Khi 3 tỉnh sáp nhập với nhau đã có sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh ủy, UBND tỉnh. Các sở ban ngành đã kiện toàn công tác tổ chức và đi vào hoạt động luôn nên công tác triển khai các dự án không bị gián đoạn. Bên cạnh đó là sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, chúng tôi đã đôn đốc nhà thầu giải quyết các vướng mắc về mặt bằng về giải pháp kỹ thuật tạo điều kiện tối đa cho đơn vị thi công".

Năm nay, tổng kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao cho tỉnh Ninh Bình là gần 31.000 tỷ đồng, đến nay đã giải ngân đạt 86%.

Ông Hoàng Thanh Phong - Quyền Giám đốc Kho bạc Nhà nước Khu vực V chia sẻ: "Không để chậm trễ bất cứ hồ sơ thanh toán nào tồn đọng tại kho bạc. Từ khi thực hiện chính quyền 2 cấp, Kho bạc KV 5 đã triển khai đến xã phường, một số xã phường đã triển khai thanh toán được chi vốn đầu tư công cho giải phóng mặt bằng của các dự án đường cao tốc".

Để tăng tốc , các giải pháp đã được xác định rõ ràng, trong đó có hoàn thiện cơ chế phân cấp, phân quyền phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp; xử lý triệt để tình trạng chồng chéo trong thẩm quyền phê duyệt, quyết toán.

Ông Nguyễn Thế Minh - Phó Cục trưởng Cục Kinh tế và Quản lý đầu tư xây dựng, Bộ Xây dựng nhận định: "Đối với các dự án đang tổ chức triển khai thi công, phối hợp với chính quyền địa phương để giải quyết dứt điểm các tồn tại về giải phóng mặt bằng, về bất cập mỏ vật liệu xây dựng. Xây dựng kế hoạch giải ngân hàng tháng. Từ đó tổ chức thi công 3 ca 4 kíp để đẩy nhanh tiến độ thi công, nghiệm thu, thanh toán để sớm giải ngân cho nhà thầu".

Thời gian không còn nhiều nhưng đây là thời điểm khá thuận lợi về thời tiết cho nhiều dự án để lấy lại tiến độ, tăng tốc thực hiện

Còn nhiều vướng mắc cản trở giải ngân đầu tư công

Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đẩy mạnh giải ngân gắn với bảo đảm chất lượng công trình. Tập trung thực hiện các biện pháp, giải pháp linh hoạt để quyết liệt phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công, nhất là các công trình, dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia, đường cao tốc, các dự án liên vùng, có tác động lan tỏa, không để xảy ra tiêu cực, thất thoát, lãng phí.

Mặc dù vậy, hiện nay, những vướng mắc cố hữu như mặt bằng, vật liệu vẫn chưa được giải quyết triệt để khiến nhiều dự án tiếp tục chưa thể bám sát tiến độ, thậm chí có nguy cơ chậm tiến độ.

Sau hơn ba năm triển khai, dự nâng cấp quốc lộ 6 khu vực Hà Nội mới chỉ thi công được một phần nhỏ. Phần lớn dự án vẫn tiếp tục nằm im, bất động. Nguyên nhân chính vẫn do thiếu mặt bằng thi công.

Ông Dương Đức Hiền - Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông TP. Hà Nội cho biết: "Liên quan đến công tác xác định nguồn gốc đất, mặt bằng bàn giao cho giao thông còn xôi đỗ nên để triển khai một cách tổng thể rất khó khăn".

Sau rất nhiều tháng tìm kiếm, đến nay nhiều gói thầu thuộc dự án Dự án đường ven sông nối cao tốc Hạ Long - Hải Phòng mới có vật liệu đắp nền. Cùng với thời gian chờ lún theo quy định, nguy cơ chậm tiến độ ngày càng hiện hữu.

Ông Đinh Văn Tuấn - Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực I tỉnh Quảng Ninh nêu ý kiến: "Giá vật tư vật liệu tăng cao dẫn đến nhiều nhà thầu thi công cầm chừng, đợi giá vật tư vật liệu xuống nên tiến độ bị kéo dài".

Trong nhiều năm nay, tổng nguồn lực đầu tư trong đó có đầu tư công không ngừng tăng mạnh. Khối lượng công việc tăng, nhân sự thực hiện công việc lại không được tăng. Theo nhiều nhà phân tích, nên có cải cách trong quy trình triển khai và hướng tới hậu kiểm.

Ông Đặng Huy Đông - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quy hoạch và Phát triển nhận định: "Chúng ta đi theo hậu kiểm, kiểm tra chất lượng đã ở trong quy định của pháp luật và trong hồ sơ của dự án. Thứ hai về tiến độ, chúng ta quyết định điều đó. Thứ ba là giá thành. Kiểm tra hậu kiểm ba khâu ấy".

Nếu tính về giá trị tuyệt đối thì hết tháng 8/2025, vốn đầu tư công giải ngân cao hơn 135.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, hiện vẫn còn 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn bình quân chung của cả nước. Và nếu không có sự quyết tâm nỗ lực thì đây chính là lực cản cho tăng trưởng năm nay.

Hiện còn hơn 3 tháng kết thúc khối lượng thực hiện của các dự án đầu tư công. Thời gian không còn nhiều nhưng đây là thời điểm khá thuận lợi về thời tiết cho nhiều dự án để lấy lại tiến độ, tăng tốc thực hiện.

Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ nhiều lần nhấn mạnh rằng giải ngân vốn đầu tư công không chỉ là một nhiệm vụ tài chính, mà là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng, giải quyết những điểm nghẽn về hạ tầng, tạo việc làm và lan tỏa cho nền kinh tế. Mục tiêu giải ngân vốn đầu tư đạt 100% trong năm nay còn nhiều thách thức, đòi hỏi sự quyết liệt hơn nữa từ tất cả các cấp, các ngành và các địa phương.