Số tài khoản chứng khoán cán mốc 10% dân số

Nâng tầm nhận thức của nhà đầu tư

Sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán thời gian qua đến từ bệ đỡ kinh tế vĩ mô. GDP của Việt Nam 6 tháng đầu năm vẫn đạt 7,52%, cao nhất cùng kỳ 15 năm và Chính phủ kiên định mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8,3-8,5% trong năm nay.

Một yếu tố cũng rất quan trọng đóng góp vào dòng tiền trên thị trường là khối nhà đầu tư cá nhân trong nước. Số lượng tài khoản mở mới tháng 6 vừa qua cao nhất 10 tháng với khoảng 200.000 tài khoản, đưa tổng số tài khoản mở mới từ đầu năm vào khoảng 1 triệu tài khoản. Đến cuối tháng 6, nhà đầu tư cá nhân trong nước có tổng cộng hơn 10,2 triệu tài khoản, tương đương 10% dân số.

Kết quả trên đi đúng với tinh thần quyết định 1726 của Thủ tướng phê duyệt Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030. Tuy nhiên, theo tinh thần phát triển thị trường chứng khoán, mục tiêu không chỉ tăng số lượng nhà đầu tư cá nhân mà còn có một nhiệm vụ quan trọng về nâng cao nhận thức cho nhà đầu tư.

Chia sẻ tại Hội thảo Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán, theo thống kê của đại lý phân phối chứng chỉ quỹ Investing Pro trên nhiều cộng đồng giao dịch: 85% nhà đầu tư ra quyết định trên tin đồn hoặc tư vấn không chính thống, 90% nhà đầu tư bán cổ phiếu khi nghe một thông tin xấu về doanh nghiệp mà không cần xác thực.

Ông Trương Hồ Hải Minh - Giám đốc đầu tư, Công ty Quản lý quỹ SSI cho biết: "Nếu mà các bạn thực hiện các giao dịch quá ngắn hạn thì sẽ luôn luôn tiềm ẩn những rủi ro trong hành động cá nhân".

Hoạt động tự giao dịch diễn ra phổ biến phần nào khiến phát sinh tâm lý đám đông, tâm lý đầu cơ, làm giàu nhanh. Từ đó tạo môi trường cho vấn nạn tin giả, tin thiếu chính xác vẫn xảy ra thường xuyên. Không ít lần ảnh hưởng tới hình ảnh của thị trường chứng khoán Việt Nam và với doanh nghiệp niêm yết.

Ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chia sẻ: "Chúng tôi đang xây dựng đề án về tuyên truyền và đào tạo cho các nhà đầu tư. Đề án của chúng tôi sẽ thu hút sự tham gia của không những các công ty quản lý mà còn bao gồm cả các thành viên thị trường và cả phương tiện thông tin truyền thông tham gia cùng với các cơ quan quản lý".

Bà Lê Thị Ngọc Ánh - Giám đốc vận hành, Công ty Phân phối chứng chỉ quỹ Investing Pro nêu ý kiến: "Đối với một số các quốc gia trong khu vực như Hàn Quốc và Trung Quốc, Malaysia, họ cũng đã ứng dụng rất nhiều các giải pháp để nâng cao nhận thức nhà đầu tư, xu hướng về AI hỗ trợ nhà đầu tư".

Khác với kênh đầu tư chứng khoán có lượng môi giới đông đảo, ngành tư vấn chứng chỉ quỹ lại thiếu các nhân sự tư vấn, ứng dụng công nghệ được xem là giải pháp tăng sức hút cho các kênh đầu tư chuyên nghiệp này.

Phát triển vai trò nhà đầu tư tổ chức

Tâm lý thích làm giàu nhanh là điều dễ thấy trong bối cảnh thị trường tài chính diễn biến tích cực. Không khẳng định rằng toàn bộ nhà đầu tư cá nhân nên đi gửi tiền ủy thác cho quỹ đầu tư nhưng không phải cá nhân nào cũng phù hợp cho việc tự đầu tư vì thị trường chứng khoán tiềm ẩn rất nhiều rủi ro và biến động trong ngắn hạn, có thể ảnh hưởng thành quả giao dịch. Ví dụ về câu chuyện tin đồn thất thiệt liên quan tới cổ phiếu HPG - Hòa Phát vào sáng ngày 12/5/2025. Khi đó trên mạng xã hội lan truyền video cháy lò cao tại cơ sở sản xuất của tập đoàn này gây hoang mang dư luận. Và ngay sáng đó, giá cổ phiếu HPG giảm hơn 3,5%. Nhưng nhanh chóng sau đó doanh nghiệp đã lên tiếng khẳng định video lan truyền là sự cố từ 5 năm trước và tin đồn là thất thiệt, giá cổ phiếu cũng hồi phục lập tức và tính từ sự kiện đó tới nay, giá cổ phiếu của Tập đoàn Hoà Phát đã tăng thêm khoảng 25%.

Không ít nhà đầu tư cá nhân đã bán cổ phiếu vào sáng 12/5 và chưa quay lại. Nhưng tìm hiểu cho thấy không có quỹ nào hành động như vậy, vì quỹ đầu tư hoạt động theo nguyên tắc thay vì cảm tính "nhảy ra nhảy vào" thị trường.

Chứng khoán Việt Nam là một thị trường tài chính bậc cao, nhà đầu tư chuyên nghiệp chắc chắn có lợi thế hơn những nhà đầu tư tự phát nghiệp dư, đặc biệt trong tầm nhìn dài hạn 3-5 năm, ngày càng có nhiều chứng chỉ quỹ cổ phiếu cho thấy hiệu suất khá ấn tượng. Tuy nhiên, sự phát triển ngành quỹ của Việt Nam vẫn còn hạn chế bởi một số rào cản nhất định như thiếu các chính sách ưu đãi thuế cũng như kênh phân phối, bán lẻ.

Bà Nguyễn Thị Hằng Nga - Tổng Giám đốc Công ty Quản lý quỹ Vietcombank (VCBF) nhận định: "Thực ra hiện tại, theo quy định của Luật tổ chức tín dụng, các ngân hàng thương mại phải thành lập công ty con để phân phối chứng chỉ quỹ. Tuy nhiên, mạng lưới khách hàng và mạng lưới các chi nhánh lại nằm ở ngân hàng. Chính vì thế, việc phân phối qua các công ty con không hiệu quả. Tôi rất mong ngân hàng thương mại được chính thức phân phối chứng chỉ quỹ".

Ông Đỗ Ngọc Quỳnh - Tổng Thư ký Hiệp hội Kinh doanh trái phiếu đưa ra ý kiến: "Hệ thống ngân hàng thương mại có một mạng lưới chân rết rộng khắp và có một tập khách hàng rất rộng lớn. Nếu như chúng ta thông qua hệ thống ngân hàng thương mại để có thể giới thiệu các sản phẩm phù hợp đối với các nhà đầu tư thì đây là kênh phân phối hiệu quả nhất".

Các chuyên gia cũng đề nghị Bộ Tài chính, UBCKNN mở lại việc cấp phép thành lập quỹ đầu tư mới sau một thời gian dài tạm đóng cửa. Tăng cường thêm các thành viên tâm huyết cho thị trường cũng sẽ là động lực cần thiết để phát triển năng lực cho cộng đồng quỹ.

Ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết: "Hiện nay, chúng tôi cũng đang triển khai rất tích cực công tác nâng hạng. Và việc thị trường chứng khoán nâng hạng cũng có nghĩa là chúng ta sẽ thu hút được một lượng lớn các nhà đầu tư có tổ chức nước ngoài vào Việt Nam. Ngoài ra, đối với việc phát triển các nhà đầu tư có tổ chức trong nước, hiện nay UBCK cũng đang xây dựng và trình Bộ Tài chính đề án tái cơ cấu nhà đầu tư, trong đó có rất nhiều giải pháp để nâng cao tỉ trọng của nhà đầu tư có tổ chức".

Bà Thiều Thị Nhật Lệ - Tổng Giám đốc Công ty Quản lý quỹ UOB Asset Management Việt Nam chia sẻ: "Trong dự thảo sửa đổi Thông tư 98 mà cơ quan quản lý đang tham vấn cùng với các thành viên thị trường, chúng tôi thấy ba loại hình quỹ mới đã được đưa vào, đó là về quỹ thị trường tiền tệ, quỹ chỉ số và quỹ đầu tư về trái phiếu cơ sở hạ tầng. Khi những sản phẩm mới được đưa ra, nó sẽ hỗ trợ cho ngành quỹ rất nhiều".

Tính đến đầu tháng 7, tổng cộng có hơn 2,14 triệu tài khoản mở tại các quỹ đầu tư mà VSDC cung cấp dịch vụ. Dù vậy, quy mô thị trường quỹ Việt Nam được đánh giá vẫn còn khiêm tốn.

Ước tính, tổng tài sản do các công ty quản lý quỹ nắm giữ tại Việt Nam chỉ đạt khoảng 25,6 tỷ USD (tương đương 5,9% GDP) trong khi các thị trường khu vực như Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc, tỷ lệ này đạt mức trên 30-50%.

Thiếu những cái "bắt tay" chặt từ các bên, ngành quỹ sẽ chưa thể lớn. Và thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn sẽ còn có một hành trình dài trong nỗ lực để vươn tầm.