Trước thực trạng hàng giả, hàng kém chất lượng và thông tin sai lệch xuất hiện ngày càng nhiều trên các nền tảng thương mại điện tử, việc xây dựng một hệ sinh thái số minh bạch, có trách nhiệm đang trở thành yêu cầu cấp thiết. Thành phố Hồ Chí Minh đang triển khai các giải pháp cụ thể để tăng cường giám sát, hướng đến một môi trường kinh doanh trực tuyến an toàn, công bằng và bền vững.
Sự phát triển nhanh của thương mại điện tử kéo theo những lo ngại ngày càng rõ rệt từ phía người tiêu dùng, đặc biệt là về nguy cơ tiếp cận phải hàng giả, hàng kém chất lượng hoặc thông tin không chính xác. Ghi nhận thực tế cho thấy, xu hướng lựa chọn sản phẩm đang dần thay đổi theo hướng đề cao tính minh bạch và nguồn gốc rõ ràng.
Chị Lê Mỹ Hạnh, ngụ tại phường Diên Hồng, chia sẻ: “Trước đây, tôi thường dựa vào số sao đánh giá hoặc lượng người mua để lựa chọn sản phẩm. Giờ tôi ưu tiên những mặt hàng có thông tin cụ thể, thể hiện rõ xuất xứ và đơn vị phân phối”.
Theo KOC Trần Nghĩa, mức độ quan tâm của người tiêu dùng đối với yếu tố minh bạch đang tăng lên rõ rệt. Thay vì chỉ dựa vào hình ảnh bắt mắt hay lời quảng cáo đơn thuần, nhiều người tiêu dùng hiện nay yêu cầu thông tin đầy đủ về nguồn gốc, thành phần, quy trình sản xuất cũng như trải nghiệm thực tế từ người giới thiệu. Điều này buộc các KOC phải thay đổi cách làm nội dung: đầu tư thời gian để tìm hiểu, thử nghiệm và kiểm chứng trước khi đưa ra bất kỳ đánh giá nào.
Theo anh Trần Nghĩa, việc làm chậm lại để xác minh thông tin không chỉ giúp đảm bảo tính chính xác, mà còn là yếu tố quan trọng giúp xây dựng niềm tin lâu dài với người theo dõi.
Thực tế cho thấy, chính những đòi hỏi ngày càng cụ thể và khắt khe hơn từ người tiêu dùng đã hình thành nên áp lực hai chiều trong toàn bộ hệ sinh thái thương mại điện tử. Từ sàn giao dịch, nhà bán hàng đến các cá nhân làm nội dung quảng bá, tất cả đều buộc phải nâng cao chuẩn mực hoạt động, trong đó minh bạch thông tin và trách nhiệm với sản phẩm được đặt lên hàng đầu. Đây được xem là tín hiệu tích cực, góp phần điều chỉnh thị trường theo hướng an toàn, chính danh và bền vững hơn.
Trước xu hướng tiêu dùng ngày càng đề cao yếu tố minh bạch, rõ ràng về nguồn gốc và thông tin sản phẩm, chương trình “tick xanh trách nhiệm” được triển khai tại TP.HCM như một giải pháp nhằm nâng cao mức độ tín nhiệm đối với hoạt động thương mại điện tử. Chương trình được đánh giá là bước đi kịp thời trong bối cảnh thị trường số đang đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến gian lận thương mại, thông tin sai lệch và hàng hóa không đảm bảo chất lượng.
Theo ông Nguyễn Nguyên Phương – Phó Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, “tick xanh trách nhiệm” là mô hình hợp tác nhiều bên: bao gồm cơ quan quản lý nhà nước, sàn thương mại điện tử, nhà bán hàng, người tiêu dùng, báo chí và các KOC. Các bên cùng phối hợp thực hiện cơ chế giám sát, kiểm tra chéo theo nguyên tắc công khai, minh bạch, trong đó cộng đồng giữ vai trò trung tâm trong việc phát hiện, cảnh báo và phản ánh vi phạm.
Ông Phương cho biết, chương trình vận hành dựa trên nguyên tắc “ba tự”: tự nguyện tham gia, tự cam kết thực hiện đúng quy định, và tự giám sát lẫn nhau. Trong đó, sàn thương mại điện tử có trách nhiệm tạo lập môi trường minh bạch và hỗ trợ người bán tuân thủ pháp luật; nhà bán hàng cam kết trung thực về chất lượng, xuất xứ và thông tin sản phẩm; các KOC chỉ giới thiệu những sản phẩm đã trải nghiệm thực tế.
Ở góc độ thực thi, ông Nguyễn Quang Huy – Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM chia sẻ, chế tài xử phạt hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt là đối với các trường hợp vi phạm lặp lại. Để nâng cao hiệu quả xử lý, lực lượng chức năng đang phối hợp với các sàn thương mại điện tử không chỉ gỡ bỏ sản phẩm vi phạm mà còn xem xét biện pháp xóa vĩnh viễn tài khoản của các đối tượng tái phạm nhằm răn đe và ngăn ngừa hành vi gian lận.
Cùng với đó, công tác chuyển đổi số trong hoạt động quản lý, giám sát thị trường cũng đang được đẩy mạnh. Việc ứng dụng công nghệ được kỳ vọng sẽ giúp nâng cao khả năng phát hiện, xử lý nhanh chóng, công khai và minh bạch các vi phạm trong môi trường thương mại điện tử.