Thống đốc: Không dùng tiền từ ngân sách để cho vay đặc biệt lãi suất 0%

Ngày 10/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng.

Báo cáo tại phiên họp, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng đã có thông tin về nhóm chính sách chuyển thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước, có lãi suất 0%/năm, không có tài sản bảo đảm.

Nội dung chủ yếu về nguồn tiền để cho vay đặc biệt cũng như cơ chế để kiểm soát việc quyết định cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước có lãi suất 0%/năm, không có tài sản bảo đảm

Giải trình nội dung này, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết việc cho vay đặc biệt được Ngân hàng Nhà nước thực hiện từ nguồn tiền thực hiện chức năng của ngân hàng trung ương về phát hành tiền, không sử dụng nguồn tiền từ ngân sách nhà nước.

Do vậy, việc Ngân hàng Nhà nước cho vay đặc biệt có lãi suất 0%năm không dẫn đến rủi ro ngân sách nhà nước phải bù lãi suất.

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì tiếp tục rà soát, phối hợp với các cơ quan có liên quan để rà soát các quy định về xử lý các khoản cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước theo quy định về chế độ tài chính của Ngân hàng Nhà nước.

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước chỉ cho 2 trường hợp:

Thứ nhất: Tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt (để chi trả cho người gửi tiền).

Thứ hai: Để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc của các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt và chỉ áp dụng sau khi đã thực hiện các biện pháp nghiệp vụ của Ngân hàng Nhà nước như tái cấp vốn, nghiệp vụ thị trường mở.

Thống đốc nhấn mạnh, hoạt động cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là hoạt động cần thiết, ngăn chặn hiện tượng rút tiền hàng loạt tại tổ chức tín dụng cũng như hạn chế nguy cơ rủi ro lan truyền sang tổ chức tín dụng khác hoặc để hỗ trợ cho phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc nhằm tái cơ cấu các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt.

Hoạt động cho vay đặc biệt nhằm mục tiêu đảm bảo an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng, an ninh trật tự, an toàn xã hội, không nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các tổ chức tín dụng được vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi

Cũng theo Thống đốc, khoản 3 Điều 194 Luật các Tổ chức tín dụng 2024 đã giao Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định chi tiết việc cho vay đặc biệt.

Thực hiện quy định này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư số 37 ngày 30/6/2024 để quy định chi tiết việc cho vay đặc biệt; trong đó, quy định cụ thể mục đích, số tiền, thời hạn, tài sản bảo đảm, điều kiện tài sản bảo đảm, trả nợ vay, trách nhiệm của các bên liên quan.

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, sau khi dự thảo Luật được ban hành, Ngân hàng Nhà nước sẽ nghiên cứu, rà soát, sửa đổi Thông tư số 37 liên quan đến tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm, không có tài sản bảo đảm.

Quy định mục đích sử dụng khoản vay, trách nhiệm của đơn vị được vay và trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước khi cho vay, kiểm soát dòng tiền để tránh rủi ro, tránh lạm dụng chính sách, làm giảm động lực tái cấu trúc nội tại của ngân hàng.

Tăng cường tính minh bạch về trình tự, thủ tục cho vay và tăng cường kiểm soát, ngăn ngừa, hạn chế tổn thất có thể xảy ra, phòng tránh rủi ro đạo đức, rủi ro chính sách và hiệu ứng phụ, bảo đảm niềm tin và công bằng thị trường.

Thẩm tra liên quan đến nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng quy định về lãi suất cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là nội dung quan trọng, ảnh hưởng đến sự ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng, an ninh tài chính - tiền tệ quốc gia và nguồn lực của nền kinh tế.

Do còn có cách hiểu khác nhau giữa các cơ quan, thường trực Ủy ban đã có công văn gửi thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp để tổng hợp, báo cáo Ban Thường vụ Đảng ủy Quốc hội xin ý kiến kết luận của cơ quan có thẩm quyền về nội dung này.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục hoàn thiện quy định về lãi suất cho vay đặc biệt trên cơ sở ý kiến của cấp có thẩm quyền.