Sau hàng loạt biến động và căng thẳng trong cuộc chiến thương mại toàn cầu, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tung ra một “nước cờ mềm” khi tuyên bố hạ mức thuế mới áp dụng cho phần lớn các đối tác thương mại của Hoa Kỳ xuống còn 10% trong thời gian 90 ngày.
Tuyên bố được ông Trump đưa ra trên mạng xã hội Truth, không chỉ khẳng định sự linh hoạt trong chính sách thuế, mà còn gửi thông điệp đến cộng đồng quốc tế rằng Washington sẵn sàng mở cửa đối thoại nếu nhận được thiện chí tương ứng. Đây được xem là một động thái "giảm nhiệt tạm thời", mang tính chiến thuật nhằm mở ra cơ hội cho đàm phán và giảm bớt căng thẳng đang đè nặng lên thị trường tài chính toàn cầu. Ông cho biết, hơn 75 quốc gia đã chủ động liên hệ với các cơ quan thương mại của Mỹ để bàn bạc, thương lượng các giải pháp tháo gỡ rào cản thuế quan, thao túng tiền tệ và các biện pháp bảo hộ khác. Do đó, chính quyền đã quyết định tạm hoãn áp thuế và áp dụng mức thuế quan đối ứng nhẹ hơn, nhằm tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán tiếp theo.
Thông báo của Tổng thống Trump trên mạng xã hội Truth Social.
Tuy nhiên, trái với lập trường hòa hoãn dành cho các đối tác thương mại nói chung, ông Trump lại áp dụng biện pháp cực kỳ cứng rắn đối với Trung Quốc – đối tác thương mại lớn thứ ba của Mỹ. Theo đó, mức thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ được nâng lên 125% “có hiệu lực ngay lập tức”, lý do là Bắc Kinh “thiếu tôn trọng thị trường thế giới”. Động thái này khiến tình hình thương mại Mỹ - Trung trở nên nóng bỏng hơn bao giờ hết, đặc biệt khi ngay trước đó, Trung Quốc cũng vừa tuyên bố nâng thuế lên 84% đối với hàng hóa Mỹ như một biện pháp trả đũa.
Bất chấp căng thẳng Mỹ - Trung, thị trường tài chính toàn cầu lại có phản ứng đầy bất ngờ. Chỉ trong một phiên giao dịch, chứng khoán Mỹ đã bùng nổ trở lại: Dow Jones tăng gần 3.000 điểm (tương đương 7,87%), S&P 500 vọt lên 9,5% – mức tăng mạnh nhất kể từ khủng hoảng tài chính 2008, và Nasdaq ghi nhận mức tăng 12,2% – phiên tăng cao nhất kể từ đầu thế kỷ 21. Đáng chú ý, chỉ vài giờ trước thông báo giảm thuế, Tổng thống Trump đã khuyến nghị “đây là thời điểm tuyệt vời để mua vào” – một phát biểu khiến không ít người liên tưởng đến khả năng chính trị hóa thị trường tài chính.
Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng nhà đầu tư nên giữ thái độ thận trọng. Dù các chỉ số chứng khoán phản ứng tích cực, song đà tăng có thể chỉ mang tính kỹ thuật – phản ánh sự bất ngờ trước thông tin chứ chưa chắc là dấu hiệu cho sự phục hồi bền vững. Nếu không có bước tiến thực chất trong đàm phán thương mại, tâm lý thị trường có thể đảo chiều bất cứ lúc nào.
Việc Mỹ tăng thuế mạnh tay với Trung Quốc còn được đánh giá là "con dao hai lưỡi". Nó có thể dẫn đến phản ứng dữ dội từ Bắc Kinh, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu – đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao, nơi Trung Quốc giữ vai trò quan trọng trong sản xuất linh kiện và lắp ráp. Ngoài ra, việc điều chỉnh thuế liên tục theo hướng linh hoạt, khó đoán cũng khiến các doanh nghiệp khó xây dựng chiến lược đầu tư và sản xuất dài hạn, làm giảm tính ổn định của môi trường kinh doanh./.