Việt Nam mở sàn thí điểm tài sản mã hóa: Chủ động nhập cuộc với "lá chắn" an toàn

Thị trường mới khởi động: Cơ hội lớn đan xen rào cản khắt khe

Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị quyết 5/2025/NQ-CP, chính thức cho phép thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong 5 năm - mở ra một lĩnh vực đầy tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn không ít thách thức. Nguyên tắc xuyên suốt được xác định là thận trọng, an toàn, có kiểm soát và minh bạch, nhằm đưa Việt Nam vào bản đồ quốc tế trong quản lý, phát triển tài sản số.

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, Nghị quyết 5/2025/NQ-CP không chỉ đơn thuần là một văn bản hành chính, mà được coi như một "bản thiết kế" cho thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam trong giai đoạn thí điểm. Điểm nhấn đầu tiên và cũng gây chú ý nhiều nhất chính là điều kiện cấp phép.

Theo đó, để được tham gia tổ chức thị trường giao dịch tài sản mã hóa, doanh nghiệp phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng. Trong cơ cấu sở hữu, ít nhất 65% vốn phải thuộc về các tổ chức, trong đó trên 35% vốn đến từ tối thiểu hai định chế tài chính – công nghệ như ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, bảo hiểm. Tỷ lệ sở hữu nước ngoài bị giới hạn ở mức 49%.

Cấu trúc này khiến nhiều chuyên gia kinh tế - tài chính đánh giá là "tấm lưới lọc" cực kỳ chặt chẽ. Chỉ những tổ chức có nền tảng tài chính vững chắc, có kinh nghiệm quản trị rủi ro và hạ tầng công nghệ hiện đại mới đủ khả năng bước vào "cuộc chơi". Theo giới phân tích, mức vốn pháp định 10.000 tỷ đồng là "bộ lọc" cần thiết để bảo đảm các doanh nghiệp đủ năng lực tài chính, hạn chế rủi ro hệ thống.

Bà Nguyễn Thu Trang, một nhà đầu tư tài sản số gần 10 năm kinh nghiệm nhận xét: "Tôi kỳ vọng khuôn khổ thí điểm sẽ giúp thị trường bớt "nhiễu", bảo vệ những người tuân thủ luật. Trước đây, việc phân biệt dự án uy tín và kém chất lượng khá khó khăn".

Triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam từ 9/9/2025

Không chỉ dừng ở yêu cầu vốn, nghị quyết còn đưa ra hàng loạt điều kiện khắt khe về công nghệ và nhân sự. Doanh nghiệp phải chứng minh năng lực hạ tầng công nghệ thông tin đạt chuẩn an toàn cấp độ 4, hoàn thiện ít nhất 10 quy trình nghiệp vụ then chốt - từ quản trị rủi ro, bảo mật thông tin, phát hành và lưu ký tài sản, đến thanh toán và xử lý sự cố. Về con người, tổng giám đốc phải có tối thiểu 2 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính; giám đốc công nghệ tối thiểu 5 năm kinh nghiệm tại các tổ chức lĩnh vực ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm hoặc công nghệ; và doanh nghiệp cần tối thiểu 10 nhân sự có chứng chỉ an toàn thông tin và 10 nhân sự có chứng chỉ hành nghề chứng khoán.

Giới nghiên cứu nhận định đây là một bước "mở cửa có kiểm soát". Việc có khung pháp lý thí điểm sẽ giúp Chính phủ kiểm soát rủi ro, đồng thời khuyến khích đổi mới trong lĩnh vực tài sản số.

Doanh nghiệp nội địa đã sẵn sàng nhập cuộc

Thực tế cho thấy, một số doanh nghiệp trong nước đã có sự chuẩn bị từ sớm. SSI Digital (SSID) là ví dụ điển hình. Vào ngày 19/6/2025, SSID cùng các đơn vị thuộc SSI đã ký hợp tác với Tether, U2U Network và Amazon Web Services (AWS) nhằm xây dựng hệ sinh thái tài chính số, blockchain và điện toán đám mây tại Việt Nam. Không kém cạnh, Ngân hàng MB cũng đã ký bản ghi nhớ với Dunamu – công ty vận hành sàn Upbit – hỗ trợ công nghệ và hạ tầng để xây dựng sàn giao dịch tài sản số trong nước. Động thái này cho thấy các định chế tài chính Việt Nam không chỉ dừng ở quan sát, mà đã thực sự đặt cược vào thị trường mới.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam cho biết, hiện nay ước tính có khoảng hơn 17 triệu người Việt Nam sở hữu tài sản tiền mã hóa, đưa Việt Nam trở thành một trong những thị trường năng động nhất khu vực. Theo ông, việc Chính phủ cho phép thí điểm sàn giao dịch được cấp phép sẽ là công cụ quan trọng giúp định danh dòng tiền, tăng cường minh bạch trong các giao dịch tài chính số và chống thất thu thuế. Bước đi này cũng được kỳ vọng góp phần đưa hoạt động đầu tư tài sản mã hóa từ “vùng xám” pháp lý vào khuôn khổ quản lý, đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo diễn ra trong môi trường an toàn, có kiểm soát.

Về câu chuyện này, ở vị trí nhà đầu tư, bà Trang chia sẻ: "Là người tham gia thị trường, tôi mong sàn giao dịch hợp pháp sẽ tạo chuẩn mực mới, giúp dòng tiền an toàn hơn và khuyến khích dự án trong nước phát triển bài bản. Tôi cũng mong được đóng thuế rõ ràng, đầy đủ và minh bạch, vừa như một phần trách nhiệm xã hội, vừa để bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư, củng cố niềm tin cộng đồng và tạo nền tảng pháp lý ổn định, giúp thị trường tài sản số phát triển chuyên nghiệp, bền vững".

Tiềm năng khổng lồ nhưng thách thức không nhỏ

Theo các chuyên gia tài chính, cơ hội lớn bao giờ cũng đi kèm thách thức. Vấn đề đáng lo ngại nhất hiện nay là năng lực quản lý liên ngành. Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ phải phối hợp chặt chẽ trong ban hành hướng dẫn cụ thể, tránh chồng chéo và mâu thuẫn pháp lý.

Ngoài ra, việc giám sát giao dịch 24/7, bảo mật dữ liệu, xử lý tranh chấp và quản lý rủi ro hệ thống vẫn là bài toán phức tạp. Do đó, chuyên gia lưu ý, khó khăn lớn nhất không nằm ở mức vốn pháp định, mà ở năng lực giám sát. Đầu tư vào hạ tầng giám sát công nghệ, ứng dụng AI và Big Data, cùng đội ngũ cán bộ am hiểu blockchain là yếu tố then chốt để thị trường vận hành an toàn. "Chúng tôi sẵn sàng tuân thủ quy định rõ ràng, miễn môi trường minh bạch và an toàn. Sự chuyên nghiệp của cơ quan giám sát sẽ quyết định niềm tin của nhà đầu tư", bà Trang khẳng định.

Có thể thấy, Nghị quyết 5/2025/NQ-CP được đánh giá là một bước đi vừa mang tính chiến lược, vừa mang tính thử nghiệm. Chiến lược vì Việt Nam đang tham gia vào lĩnh vực mới, giàu tiềm năng, có thể đưa đất nước vào nhóm tiên phong trong khu vực. Thử nghiệm vì vẫn còn nhiều ẩn số, từ hành vi người dùng, khả năng thích ứng doanh nghiệp, đến năng lực quản lý cơ quan chức năng.

Chính phủ đã quyết định chủ động định hình luật chơi, đặt ra hàng rào kỹ thuật và pháp lý từ đầu để bảo đảm sự phát triển bền vững. Nước ta đang khởi đầu một thị trường mới với tư thế chủ động, thận trọng và đầy khát vọng. Thành công của giai đoạn thí điểm sẽ phụ thuộc vào sự đồng hành của cả ba trụ cột: Nhà nước - doanh nghiệp - xã hội. Nếu được triển khai hiệu quả, không chỉ thị trường tài sản mã hóa, mà cả nền kinh tế số Việt Nam sẽ bước sang một trang mới, nơi đổi mới sáng tạo song hành cùng an toàn và minh bạch./.