Vụ sữa giả trị giá 500 tỷ đồng: Bộ Công Thương khẳng định không cấp phép, không quản lý trực tiếp

Không thuộc thẩm quyền quản lý trực tiếp

Liên quan đến vụ án sản xuất sữa giả với quy mô lớn, có doanh thu lên tới gần 500 tỷ đồng, vừa bị Bộ Công an triệt phá, liên quan tới Công ty Cổ phần Dược quốc tế Rance Pharma và Công ty Cổ phần Dược dinh dưỡng Hacofood Group, ông Trần Hữu Linh cho biết: Theo Nghị định số 15/2018/NĐ-CP, Bộ Công Thương chỉ chịu trách nhiệm quản lý đối với nhóm sản phẩm sữa chế biến thông thường. Trong khi đó, những sản phẩm có bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm chức năng hay dược phẩm chứa thành phần dinh dưỡng đặc biệt — như trong vụ việc này — lại thuộc phạm vi quản lý của Bộ Y tế.

Ngoài ra, ông Linh cho biết thêm, Bộ Công Thương cũng không có chức năng cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cho doanh nghiệp. Công tác thành lập và đăng ký hoạt động của doanh nghiệp được giao cho Sở Kế hoạch và Đầu tư các tỉnh, thành phố thực hiện, căn cứ theo Luật Doanh nghiệp.

“Chính vì vậy, Bộ Công Thương không tham gia vào quá trình cấp phép cũng như quản lý trực tiếp sản phẩm do Công ty Rance Pharma và Hacofood Group sản xuất và phân phối,” ông Linh khẳng định.

Ông cũng nhấn mạnh, theo quy định pháp luật hiện hành, Bộ Công Thương chỉ có thể tiến hành kiểm tra đối với những doanh nghiệp này khi có dấu hiệu vi phạm rõ ràng, trong phạm vi chức năng và nhiệm vụ mà cơ quan được giao.

Bộ Công thương cho biết Bộ không cấp phép cũng như quản lý trực tiếp các mặt hàng liên quan đến Công ty Cổ phần Dược quốc tế Rance Pharma và Công ty Cổ phần Dược dinh dưỡng Hacofood Group.  

Gần 800 vụ việc vi phạm liên quan đến sữa đã bị xử lý

Về công tác kiểm tra, giám sát mặt hàng sữa, ông Linh cho biết thêm, hai doanh nghiệp nói trên không thuộc phạm vi quản lý chuyên ngành của Bộ Công Thương, do đó Bộ không có thẩm quyền thanh tra chuyên ngành, kiểm tra định kỳ hay thực hiện hậu kiểm đối với các hoạt động sản xuất, kinh doanh của họ.

Tuy nhiên, với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước, Bộ Công Thương vẫn liên tục chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường triển khai công tác kiểm tra, kiểm soát mặt hàng sữa. Trong giai đoạn từ 2021 đến 2024, lực lượng này đã tiến hành kiểm tra và xử lý tổng cộng 783 vụ việc liên quan đến sữa; xử phạt vi phạm hành chính hơn 2,2 tỷ đồng; thu giữ 58.187 hộp, 451 thùng và 20.394 chai/lon sản phẩm vi phạm.

Riêng tại Hà Nội, lực lượng chức năng đã phát hiện và xử lý 53 vụ, phạt tiền hơn 546 triệu đồng, đồng thời tịch thu, tiêu hủy hơn 5.853 đơn vị sản phẩm, với tổng giá trị ước tính hơn 200 triệu đồng.

Lý do vi phạm kéo dài mà chưa bị phát hiện

Giải thích về việc nhiều sản phẩm sữa giả trôi nổi trên thị trường suốt thời gian dài mà không bị phát hiện, ông Linh chỉ rõ ba nguyên nhân chính:

Thứ nhất, các doanh nghiệp đã chuẩn bị hồ sơ, thủ tục kinh doanh đầy đủ và hợp pháp, che giấu vi phạm rất tinh vi. Sai phạm chỉ có thể được phát hiện thông qua kiểm nghiệm, trong khi nếu chưa có phản ánh từ người tiêu dùng thì việc lấy mẫu kiểm tra sẽ rất hạn chế.

Thứ hai, các sản phẩm sữa giả này không đi qua hệ thống phân phối chính thức như siêu thị, đại lý uy tín hay chuỗi bán lẻ có kiểm soát. Thay vào đó, doanh nghiệp chủ yếu trà trộn hàng hóa thông qua hội thảo chuyên đề, bệnh viện, phòng khám và bán hàng trực tiếp tới tay người tiêu dùng.

Thứ ba, để tăng độ tin cậy và đánh lạc hướng người mua, các doanh nghiệp còn thuê nhiều gương mặt nổi tiếng như nghệ sĩ, diễn viên, người mẫu để quảng cáo sản phẩm. Các chiến dịch này chủ yếu xuất hiện trên nền tảng mạng xã hội như Facebook, YouTube, Zalo…, gây khó khăn lớn cho công tác giám sát và xử lý vi phạm của cơ quan chức năng.

Siết chặt quản lý, tăng cường giám sát thị trường

Trước tình hình đó, ông Linh cho biết, trong thời gian tới, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước sẽ chỉ đạo các Chi cục Quản lý thị trường địa phương tăng cường giám sát, kiểm tra các kênh phân phối nhỏ lẻ, các đại lý không chính thức, đặc biệt là trên sàn thương mại điện tử và mạng xã hội — những nơi tiềm ẩn nguy cơ lớn về hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc và sản phẩm kém chất lượng.

Song song với đó, Bộ Công Thương sẽ tiến hành rà soát toàn diện công tác quản lý lưu thông hàng hóa đối với mặt hàng sữa, tập trung phân tích, nhận diện các kẽ hở trong khâu phân phối. Từ đó, Bộ sẽ kiến nghị hoàn thiện cơ chế phối hợp liên ngành, nâng cao hiệu quả kiểm tra, xử lý những hành vi gian lận thương mại, quảng cáo sai sự thật và vi phạm quy định về an toàn thực phẩm./.