Honda và Nissan: Cuộc sáp nhập thay đổi cục diện ngành ô tô

Ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản đang đứng trước một bước ngoặt lịch sử khi Honda và Nissan quyết định bắt tay nhau trong một vụ sáp nhập đầy tham vọng. Đây không chỉ là một sự kết hợp kinh doanh đơn thuần mà là một câu chuyện về sự thay đổi, về sự lựa chọn giữa tồn tại hay bị đào thải trong thời đại công nghệ mới. Thị trường ô tô toàn cầu đã chứng kiến sự dịch chuyển mạnh mẽ với sự gia tăng nhanh chóng của xe điện (EV) từ các nhà sản xuất Trung Quốc như BYD và NIO. Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), đến năm 2035, ít nhất một nửa doanh số bán xe hơi mới trên toàn cầu sẽ là ô tô điện. Điều này đặt ra thách thức lớn cho các hãng xe Nhật Bản, nơi mà xe hybrid và xe động cơ đốt trong vẫn chiếm phần lớn doanh số.

Nissan đang phải đối mặt với doanh số giảm sút và lợi nhuận đi xuống, đặc biệt là ở thị trường Trung Quốc và Mỹ. Trong quý III năm 2024, Nissan ghi nhận mức lỗ 59 triệu USD, chủ yếu do lợi nhuận kinh doanh giảm ở các thị trường này. Nissan đã phải cắt giảm 9 nghìn việc làm và giảm 20% doanh số xuất xưởng để ứng phó. Honda, mặc dù vẫn giữ được lợi nhuận cao tại một số thị trường, cũng đang chịu áp lực từ sự cạnh tranh khốc liệt. Honda đã công bố kế hoạch chuyển đổi hoàn toàn sang xe không phát thải vào năm 2040, nhưng tốc độ chuyển đổi này chưa đủ nhanh để bắt kịp xu hướng.

Thỏa thuận thành lập tập đoàn mẹ sẽ được quyết định vào tháng 8/2025. Ảnh Forbes.

Ngày 23 tháng 12 năm 2024, cả hai công ty đã chính thức thông báo với chính phủ Nhật Bản về kế hoạch đàm phán sáp nhập. Cuộc họp báo chung của CEO Makoto Uchida của Nissan và CEO Toshihiro Mibe của Honda đã thu hút sự chú ý của báo chí toàn cầu. Đây không chỉ là về việc chia sẻ chi phí nghiên cứu và phát triển mà còn là một cuộc cải tổ toàn diện về văn hóa doanh nghiệp và chiến lược kinh doanh. Sáp nhập sẽ tạo ra một doanh nghiệp với doanh thu khoảng 220 tỷ USD và khả năng sản xuất hơn 8 triệu xe mỗi năm, kết hợp sức mạnh của cả hai để cạnh tranh với Toyota và các đối thủ quốc tế khác. Nó cũng thúc đẩy phát triển công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực xe điện và phần mềm, nơi mà cả hai công ty đã đạt được những thỏa thuận hợp tác trước đó.

Tuy nhiên, thách thức không nhỏ đối với cả hai bên là sự khác biệt về văn hóa doanh nghiệp. Nissan với lịch sử M&A (Mergers and Acquisitions) để mở rộng, trong khi Honda tập trung vào sự phát triển độc lập. Việc hợp nhất có thể dẫn đến sự tái cấu trúc lớn, bao gồm cả việc đóng cửa nhà máy và sa thải lao động, điều này có thể gây ra phản ứng tiêu cực từ công đoàn và chính phủ.

Các cuộc đàm phán đang diễn ra với mục tiêu hoàn thành chi tiết vào tháng 6 năm 2025 và hoàn tất vào năm sau. Tuy nhiên, sự can thiệp của các nhà đầu tư như Foxconn và các yếu tố chính trị, kinh tế có thể làm thay đổi hướng đi của thương vụ này. Một điều chắc chắn là, nếu thành công, sự sáp nhập này sẽ không chỉ thay đổi bộ mặt của ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản mà còn tạo ra một đối thủ cạnh tranh mới trên thị trường toàn cầu. Đây là một câu chuyện về sự sẵn sàng đổi mới và thích nghi của hai công ty trước cuộc cách mạng ô tô điện hóa và công nghệ. Tuy nhiên, câu chuyện này vẫn đang tiếp diễn, và chỉ thời gian mới có thể trả lời liệu cuộc hôn nhân này có mang lại thành công hay không.

Nguồn: Nikkei Asia, Reuters, Bloomberg