Ngày 12/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp yêu cầu các công ty dược phẩm phải giảm giá thuốc kê đơn xuống mức thấp hơn, với mục tiêu cắt giảm từ 59% đến 90%. Đây là một phần trong nỗ lực nhằm giảm chi phí y tế – vốn từ lâu bị chỉ trích là quá cao tại Mỹ.
Theo sắc lệnh, các nhà sản xuất có 30 ngày để điều chỉnh giá, nếu sau 6 tháng không đạt “tiến triển đáng kể”, chính phủ sẽ áp dụng biện pháp mạnh hơn, bao gồm thuế phạt và định giá theo mức quốc tế.
Tổng thống Trump cũng đề xuất chính sách “Tối huệ quốc”, yêu cầu các hãng dược bán thuốc cho Mỹ với mức giá thấp nhất đang áp dụng ở các quốc gia khác. Ông cảnh báo: “Người Mỹ không nên trả nhiều hơn các nước khác cho cùng một loại thuốc”. Chính quyền cũng để ngỏ khả năng cho phép nhập khẩu thuốc từ nước ngoài và tăng giám sát chống cạnh tranh thông qua Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC).
Tuy nhiên, kế hoạch này đã vấp phải phản ứng dữ dội từ ngành dược phẩm. Hiệp hội các nhà sản xuất dược phẩm Mỹ (PhRMA) gọi đây là một “thỏa thuận tồi” cho người dân Mỹ, cho rằng việc áp giá quốc tế có thể khiến ngân sách Medicare bị cắt giảm hàng tỷ USD mà không đảm bảo cải thiện khả năng tiếp cận thuốc. Ông Stephen J. Ubl – Chủ tịch PhRMA – cảnh báo điều này sẽ làm suy yếu đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), đồng thời đẩy Mỹ vào thế phụ thuộc vào nguồn cung thuốc từ Trung Quốc.
Theo giới chuyên gia, sắc lệnh chủ yếu ảnh hưởng đến các loại thuốc có giá cao do Medicare chi trả, chẳng hạn thuốc điều trị ung thư, trong khi các loại thuốc phổ biến tại hiệu thuốc bán lẻ sẽ ít bị tác động. Dù vậy, Nhà Trắng kỳ vọng chính sách sẽ giúp tiết kiệm hàng tỷ USD ngân sách và giảm gánh nặng chi phí y tế lên người dân.
Thị trường chứng khoán có phản ứng trái chiều. Dù cổ phiếu ngành dược giảm nhẹ trước phiên giao dịch, một số mã đã phục hồi: Merck tăng 4,3%, Pfizer tăng 2,7%, Gilead Sciences tăng 4,7%; trong khi Eli Lilly giảm nhẹ. Các nhà đầu tư vẫn đang thận trọng quan sát diễn biến tiếp theo từ cả phía chính quyền và ngành dược.
Phát biểu trước báo giới, ông Trump chỉ trích các tập đoàn dược “đổ toàn bộ chi phí nghiên cứu lên vai người dân Mỹ”, đồng thời khẳng định không có khoản đóng góp chiến dịch nào khiến ông thay đổi lập trường. “Tôi sẽ luôn làm điều đúng đắn vì người dân”, ông nói.
Đây không phải lần đầu tiên ông Trump đề xuất cải cách ngành dược. Trước đó, trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông từng đưa ra các sáng kiến tương tự nhưng không thành công do bị các công ty lớn phản đối mạnh mẽ. Gần đây nhất, vào tháng 4, ông cũng ký một sắc lệnh cho phép các bang nhập khẩu thuốc giá rẻ từ nước ngoài như một phần của chiến lược dài hơi nhằm hạ nhiệt chi phí y tế tại Mỹ./.