"Thanh lọc" bán hàng online

Hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc bị truy quét mạnh tay

Thương mại điện tử đang là một trong những kênh tiêu thụ hàng hóa quan trọng nhất hiện nay, với tốc độ tăng trưởng bình quân hai chữ số mỗi năm. Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tích cực, thị trường online cũng xuất hiện nhiều hành vi gian lận thương mại, quảng cáo sai sự thật, bán hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, đặc biệt trong các lĩnh vực thực phẩm, mỹ phẩm và hàng tiêu dùng.

Tính đến giữa tháng 6/2025, hoạt động kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử đã được các lực lượng chức năng đẩy mạnh với quy mô lớn, trải rộng khắp các địa phương.

Thống kê của Bộ Công thương cho biết, trong quý I/2025, lực lượng Quản lý thị trường trên cả nước đã kiểm tra 6.192 vụ, phát hiện và xử lý 5.626 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước gần 90 tỷ đồng. Tổng trị giá hàng hóa vi phạm lên tới 46 tỷ đồng, trong đó trị giá hàng hóa bị buộc tiêu hủy là 48 tỷ đồng – con số cao kỷ lục so với cùng kỳ các năm trước.

Trong tháng 6, lực lượng chức năng tại một số thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Đà Nẵng hay các tỉnh biên giới như Lạng Sơn, Lào Cai…đồng loạt triển khai các đợt kiểm tra các kho hàng livestream, kho chứa hàng online và các đơn vị vận chuyển.

Điển hình, ngày 14/6 vừa qua, lực lượng chức năng tại tỉnh Lạng Sơn đã kiểm tra đột xuất một cơ sở kinh doanh trên địa bàn TP. Lạng Sơn chuyên bán hàng qua mạng xã hội Facebook và TikTok. Qua kiểm tra, cơ quan chức năng thu giữ hơn 3.000 sản phẩm không có hóa đơn, chứng từ, bao gồm hàng gia dụng, thời trang, mỹ phẩm. Đây là một trong nhiều vụ việc điển hình được phát hiện trong chiến dịch "cao điểm" kiểm tra thương mại điện tử dịp giữa năm.

Trao đổi với phóng viên, ông Trần Hữu Linh - Cục trưởng Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công thương) cho biết, các hình thức vi phạm phổ biến được phát hiện gồm kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, livestream quảng cáo sai sự thật, sử dụng hình ảnh người nổi tiếng không phép, lừa đảo qua mạng, vi phạm nhãn hiệu, và không đăng ký kinh doanh theo quy định.

"Đặc biệt, chiến dịch kiểm tra không chỉ dừng lại ở các cơ sở kinh doanh truyền thống mà tập trung mạnh vào hoạt động kinh doanh trực tuyến. Từ đầu năm 2025 đến nay, lực lượng quản lý thị trường tại nhiều địa phương đã đồng loạt triển khai các chiến dịch kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh trên nền tảng số, trong đó tập trung vào các nhóm hàng nhạy cảm như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc không rõ nguồn gốc và các sản phẩm xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ", ông Linh cho biết thêm.

Đơn cử, chỉ trong tháng 6/2025, một loạt thực phẩm chức năng chứa vitamin A liều cao 200.000 IU – không đáp ứng quy chuẩn ghi nhãn hoặc có dấu hiệu quảng cáo sai sự thật – đã bị yêu cầu tháo gỡ hoàn toàn khỏi các gian hàng trực tuyến.

Tiếp tục thanh lọc thị trường online

Một điểm đáng chú ý trong chiến dịch truy quét thị trường từ đầu năm đến nay là việc tăng cường phối hợp giữa lực lượng quản lý thị trường với các đơn vị, bộ ngành khác liên quan. Theo đại diện Cục trưởng Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, cơ quan này đang tiếp tục triển khai các công cụ giám sát dữ liệu lớn (big data) để theo dõi hành vi kinh doanh bất thường trên các nền tảng mạng xã hội. Các dấu hiệu vi phạm sẽ được tự động phát hiện, khoanh vùng, từ đó hỗ trợ quá trình điều tra và xử lý nhanh chóng, chính xác hơn. Trong đó, lĩnh vực thực phẩm chức năng, mỹ phẩm và sản phẩm bảo vệ sức khỏe đang là tâm điểm của đợt kiểm tra.

Có tới 78% người tiêu dùng Việt Nam sẵn sàng chi trả cao hơn cho những sản phẩm có chất lượng vượt trội, minh bạch về nguồn gốc.

Bên cạnh việc xử lý, cơ quan chức năng cũng tích cực triển khai các hoạt động tuyên truyền, hướng dẫn người dân và doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật khi kinh doanh online.

Không chỉ doanh nghiệp nhỏ lẻ, ngay cả những người bán hàng cá nhân cũng đang dần thay đổi hành vi kinh doanh sau các đợt kiểm tra gắt gao. Một số tiểu thương truyền thống tại các chợ đầu mối như An Đông (TP.HCM), Tân Bình hay Đồng Xuân (Hà Nội) cho biết đã có hướng kinh doanh phù hợp để đảm bảo tuân thủ pháp luật.

Thị trường online đang chứng kiến quá trình "thanh lọc" mạnh mẽ. Người tiêu dùng cũng ngày càng có xu hướng lựa chọn sản phẩm có chứng nhận rõ ràng về nguồn gốc, thương hiệu và tiêu chuẩn an toàn. Theo khảo sát mới công bố của NielsenIQ, có tới 78% người tiêu dùng Việt Nam sẵn sàng chi trả cao hơn cho những sản phẩm có chất lượng vượt trội, minh bạch về nguồn gốc; trong khi 72% cho biết sẵn lòng trả thêm tiền cho các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Trong bối cảnh đó, sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan quản lý "thanh lọc" cho thị trường kinh doanh trực tuyến không chỉ góp phần đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng mà còn thúc đẩy các doanh nghiệp kinh doanh chân chính phát triển.

Có thể thấy, việc siết chặt kiểm soát chợ online cũng là một bước đi quan trọng trong chiến lược chuyển đổi số và hoàn thiện môi trường thương mại điện tử an toàn, công bằng và bền vững.

Theo ông Linh, từ nay đến cuối năm 2025, các chiến dịch kiểm tra định kỳ và đột xuất sẽ tiếp tục được triển khai trên diện rộng. Đồng thời, Bộ Công thương sẽ phối hợp với các bộ, ngành và nền tảng công nghệ để xây dựng hệ thống chấm điểm tín nhiệm người bán online. Đây được kỳ vọng là công cụ hiệu quả để "lọc sạch" thị trường và bảo vệ người tiêu dùng Việt trong kỷ nguyên số./.