Tôm Việt Nam giữ vững vị thế tại thị trường Anh

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu tôm sang Anh đạt hơn 16 triệu USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái. Anh hiện là thị trường đơn lẻ lớn thứ sáu nhập khẩu tôm từ Việt Nam, chiếm 5,5% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của cả nước. Trong tổng lượng thủy sản Việt Nam xuất khẩu sang Anh, tôm chiếm tỷ trọng cao nhất, lên tới 70%, cho thấy tầm quan trọng của thị trường này đối với ngành thủy sản Việt Nam.

Sự phục hồi của xuất khẩu tôm Việt Nam sang Anh không diễn ra một cách dễ dàng. Những năm qua, thị trường này chứng kiến sự biến động với những giai đoạn tăng trưởng mạnh xen lẫn sự sụt giảm đáng kể. Đặc biệt, năm 2020 đánh dấu cột mốc quan trọng khi xuất khẩu tôm sang Anh đạt đỉnh với hơn 243 triệu USD, nhưng sau đó chững lại và giảm sâu vào năm 2023. Tuy nhiên, năm 2024 chứng kiến sự trở lại đầy ấn tượng khi kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 212 triệu USD, tạo tiền đề cho một năm 2025 hứa hẹn nhiều triển vọng.

Bên cạnh tín hiệu tích cực từ nhu cầu thị trường, các hiệp định thương mại tự do như CPTPP và UKVFTA đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra lợi thế cạnh tranh cho tôm Việt Nam. Việc cắt giảm thuế quan giúp hàng hóa Việt Nam có mức giá hấp dẫn hơn, nhưng không đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có thể dễ dàng mở rộng thị phần. Thị trường Anh đặt ra những yêu cầu khắt khe về nguồn gốc xuất xứ, tính bền vững và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Người tiêu dùng tại Anh ngày càng quan tâm đến các yếu tố như môi trường, truy xuất nguồn gốc và cam kết trách nhiệm xã hội, buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải đầu tư nghiêm túc vào hệ thống sản xuất và quản lý chất lượng nếu muốn duy trì lợi thế trong cuộc cạnh tranh này.

Dù Việt Nam vẫn đang giữ vị trí là nhà cung cấp tôm lớn nhất cho thị trường Anh, nhưng sự cạnh tranh từ Ấn Độ và Ecuador ngày càng gia tăng. Hai quốc gia này có lợi thế lớn về chi phí sản xuất thấp, khiến giá thành sản phẩm của họ hấp dẫn hơn so với tôm Việt Nam. Đặc biệt, trong phân khúc tôm đông lạnh và tôm chế biến, sản phẩm từ Ấn Độ và Ecuador đang dần chiếm được sự quan tâm của người tiêu dùng Anh nhờ mức giá cạnh tranh.

Tại Anh, tôm không chỉ là một trong những mặt hàng thủy sản được tiêu thụ nhiều nhất mà còn chiếm tỷ lệ đáng kể trong ngành dịch vụ ăn uống. Khoảng 61% các nhà hàng và quán ăn tại Anh sử dụng tôm làm nguyên liệu chế biến món ăn, đặc biệt là trong các nhà hàng Ấn Độ và Trung Quốc – nơi tôm được sử dụng rộng rãi trong các món súp, há cảo, màn thầu và nhiều món ăn đặc trưng khác. Việc khai thác tốt nhóm khách hàng này có thể là hướng đi chiến lược để gia tăng kim ngạch xuất khẩu.

Năm 2024, một số doanh nghiệp Việt Nam đã thể hiện sự bứt phá mạnh mẽ trong xuất khẩu tôm sang Anh, dẫn đầu là Công ty Cổ phần Thủy sản Sóc Trăng (STAPIMEX). Với khả năng sản xuất và xuất khẩu vượt trội, doanh nghiệp này tiếp tục giữ vững vị thế số một trong ngành thủy sản. Cùng với đó, các doanh nghiệp khác như Công ty Cổ phần Thủy sản Thông Thuận Cam Ranh, Công ty Cổ phần Trang, Công ty Cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam (Chi nhánh Huế) và Công ty Cổ phần Chế biến Thủy sản Tài Kim Anh cũng có sự tăng trưởng đáng kể, góp phần tạo nên bức tranh tích cực cho xuất khẩu tôm Việt Nam trong năm vừa qua.

Dù vậy, ngành tôm Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Áp lực cạnh tranh về giá từ các đối thủ quốc tế đòi hỏi doanh nghiệp phải tối ưu hóa chi phí sản xuất để giữ vững lợi thế. Ngoài ra, những yêu cầu khắt khe về chất lượng và tiêu chuẩn xuất khẩu cũng là rào cản lớn, buộc doanh nghiệp phải đầu tư vào công nghệ, nâng cao năng lực sản xuất và cải thiện chuỗi cung ứng. Bên cạnh đó, biến động của nền kinh tế toàn cầu và sức mua tại Anh cũng có thể tác động đến nhu cầu tiêu thụ, đòi hỏi doanh nghiệp phải linh hoạt trong chiến lược tiếp cận thị trường.

Triển vọng cho năm 2025 vẫn khá lạc quan khi ngành tôm Việt Nam tiếp tục tận dụng tốt các hiệp định thương mại và xu hướng phục hồi tiêu dùng tại Anh. Nếu các doanh nghiệp có thể thích ứng với những yêu cầu mới của thị trường, đầu tư vào chất lượng sản phẩm và nâng cao hiệu quả cạnh tranh, thì xuất khẩu tôm Việt Nam sang Anh hoàn toàn có thể duy trì đà tăng trưởng tích cực trong thời gian tới.