Xuất khẩu gạo chuyển từ lượng sang chất

Dù giá gạo trên thị trường thế giới có sự điều chỉnh, gạo Việt Nam vẫn giữ vững vị thế nhờ chiến lược nâng cao chất lượng. Giá bình quân gạo xuất khẩu Việt Nam trong năm qua có thời điểm đạt tới 650 USD/tấn, cao nhất thế giới với dòng gạo 5% tấm. Dù nửa cuối năm, giá gạo giảm nhẹ khi Ấn Độ nới lỏng chính sách xuất khẩu, gạo Việt Nam vẫn duy trì mức giá trên 600 USD/tấn nhờ đáp ứng tốt nhu cầu từ các thị trường lớn như Philippines, Indonesia, Malaysia và cả châu Phi.

Sự thành công này không phải đến từ may mắn, mà là kết quả của chiến lược tái cơ cấu ngành lúa gạo trong hơn một thập kỷ qua. Theo thông tin từ cơ quan chức năng, Việt Nam đã chuyển từ ưu tiên diện tích và sản lượng sang nâng cao chất lượng và giá trị. Trong 10 năm qua, diện tích trồng lúa đã giảm 751.000 ha, sản lượng giảm hơn 2 triệu tấn, nhưng giá trị thu về lại tăng lên đáng kể.

Chiến lược này tập trung vào sản xuất gạo thơm, gạo chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu các thị trường khó tính. Hiện nay, 89% gạo xuất khẩu của Việt Nam thuộc loại gạo chất lượng cao, nhờ đó không chỉ giữ vững mà còn mở rộng thị phần tại EU, Hàn Quốc và các quốc gia yêu cầu tiêu chuẩn khắt khe. Điển hình, doanh nghiệp gạo Việt đã trúng thầu 50.000 tấn gạo thơm xuất khẩu sang Hàn Quốc và chuẩn bị đưa gạo thương hiệu Việt vào thị trường Australia.

Các chuyên gia cho biết biến đổi khí hậu và thiên tai tại các nước nhập khẩu như Philippines, Indonesia đã làm giảm sản lượng trong nước, đẩy nhu cầu nhập khẩu tăng mạnh vào cuối năm. Điều này càng tạo điều kiện thuận lợi cho gạo Việt Nam – với chất lượng cải thiện và khả năng cung ứng ổn định – củng cố vị thế.

Việt Nam có đầy đủ điều kiện để phát triển và xuất khẩu gạo chất lượng. (Ảnh minh họa)

Dẫu vậy, để duy trì đà tăng trưởng, ngành lúa gạo cần tiếp tục cải thiện chuỗi sản xuất và kiểm soát chất lượng. Một trong những yếu tố then chốt là triển khai "Đề án 1 triệu ha sản xuất lúa gạo giảm phát thải", kết hợp tăng năng suất với phát triển bền vững. Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phùng Đức Tiến, mục tiêu cuối cùng không chỉ là tăng giá trị xuất khẩu, mà còn nâng thu nhập người nông dân lên ít nhất 30% so với trước.

Nhìn về tương lai, ngành lúa gạo Việt Nam đang hướng đến việc định vị thương hiệu là gạo chất lượng cao, thân thiện với môi trường. Điều này không chỉ giúp giữ vững thị trường khó tính, mà còn tạo nền tảng vững chắc để gạo Việt tiếp tục vươn lên trong top các nước xuất khẩu lớn nhất thế giới.

Với nền tảng là những thành tựu vượt bậc trong năm 2024, gạo Việt Nam đang chứng minh là "hạt ngọc" không chỉ ngon mà còn mang giá trị bền vững, khẳng định vị trí trên bản đồ nông sản toàn cầu.