Bất chấp lệnh cấm, nhiều bạn trẻ vẫn "vô tư" sử dụng thuốc lá điện tử

Trước đó, ngày 30/11/2024, Nghị quyết số 173/2024/QH15 đã được Quốc hội ban hành tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV. Tại Nghị quyết, nội dung nêu rõ: "Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội; giao Chính phủ tổ chức thực hiện cụ thể. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là đối với thanh niên, thiếu niên về tác hại của rượu, bia, thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người".

Hơn 3 tháng kể từ khi Nghị quyết đi vào hiệu lực, có thể thấy rõ dấu hiệu tích cực trong công cuộc cấm triệt để thuốc lá điện tử.

Công tác kiểm tra, xử lí vi phạm về các hành vi mua bán, sản xuất, chứa chấp và vận chuyển thứ hàng cấm này được đẩy mạnh. Thị trường nội địa được tăng cường quản lý, kiểm tra và xử lý nghiêm các đường dây, tổ chức, cá nhân sản xuất, buôn bán, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng….

Tuy nhiên, len lỏi trong đời sống thường ngày, đặc biệt ở những nơi tập trung nhiều thanh thiếu niên như các trường đại học, quán cafe, các phòng tập thể hình, phòng billiards,... vẫn xuất hiện những làn khói “vô tư”. 

Tại đây xuất hiện không ít những hình ảnh này. (Ảnh: Nhật Linh).

Đáng lo ngại hơn, một thanh niên khoảng 19 tuổi sau khi được hỏi thì nhanh chóng đáp rằng: ”Có thấy ai phạt gì đâu”. Có thể thấy được rằng, câu trả lời đó đã phản ánh suy nghĩ chủ quan khiến hiện tượng sử dụng thuốc lá điện tử vẫn còn tồn tại.

Threads - Nền tảng mạng xã hội khá mới được nhiều người sử dụng, gần đây xuất hiện một bài đăng bày tỏ sự "không thoải mái" của một bạn trẻ về việc người ở gần họ vẫn ngang nhiên sử dụng thuốc lá điện tử dù đã bị cấm. 

Bài đăng trở nên xu hướng, rất nhiều ý kiến đồng tình với người viết. Thế nhưng, ngược lại những  sự đồng cảm đó, nổi cộm lên là hàng loạt những bình luận chỉ trích người viết bài. 

"Việc nhà bạn à?", "Giỏi thì báo công an đi", "Đăng lên đây không giải quyết được gì đâu", "Đừng xía vào chuyện người khác", đó là vài trong số nhiều phản hồi xuất hiện trong bài viết đó... Thật đáng lo ngại khi một bộ phận người dùng mạng xã hội có những thái độ như vậy đối với một người được xem là đang có hành động đúng vì lên án việc sử dụng thuốc lá điện tử. 

Bài viết trên mạng xã hội Threads thu hút nhiều tương tác và ý kiến về vấn đề thuốc lá điện tử. (Ảnh: Threads).

Theo Bộ Y tế, hành vi sản xuất, kinh doanh, tàng trữ, vận chuyển, quảng cáo hàng cấm đã có các chế tài xử phạt.  Tuy nhiên với các hành vi "chứa chấp" và "sử dụng" thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng thì chưa có chế tài xử lý hành chính.

Bộ Y tế đã xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung trình Chính phủ trong đó có quy định xử phạt vi phạm hành chính với hai hành vi trên. Cụ thể: Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi chứa chấp, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và phạt tiền gấp hai lần mức tiền phạt nêu trên đối với hành vi tái phạm.

Về mức độ ảnh hưởng của thuốc lá điện tử, Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO Việt Nam cho biết: "Lý do về sức khỏe để cấm là rất rõ ràng. Thuốc lá điện tử chứa nicotine và các hóa chất độc hại khác có thể gây hại cho sức khỏe tim mạch và sức khoẻ đường hô hấp".

Nicotine gây ra những nguy cơ sức khỏe đặc biệt cho trẻ em, thanh thiếu niên và phụ nữ mang thai. Thuốc lá điện tử khiến người dùng tiếp xúc với khói toả có chứa nhiều chất độc hại, bao gồm cả các hóa chất gây ung thư - bà Angela Pratt nhấn mạnh thêm.

Bên cạnh đó, Trưởng đại diện WHO Việt Nam cũng khuyến nghị Chính phủ tăng cường các nỗ lực giám sát và thực thi, bao gồm đảm bảo ban hành nghị định quy định mức xử phạt đối với hành vi vi phạm lệnh cấm, tổ chức, các đoàn giám sát và thực thi thường xuyên và bao gồm các chế tài nghiêm khắc đối với các vi phạm. Để có hiệu quả, việc thực thi đòi hỏi nỗ lực đa ngành, trong cả môi trường thực và trên không gian mạng.

Bà Angela Pratt đã có gần 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực y tế công cộng quốc tế. (Ảnh: Bộ Y tế).

Dù thuốc lá điện tử đã bị cấm, tình trạng sử dụng vẫn tiếp diễn với nhiều hệ lụy đáng lo ngại. Để giải quyết triệt để vấn đề, bên cạnh các cơ quan bộ ngành liên quan đang xây dựng chế tài xử phạt, thì nhận thức mỗi người là một trong những yếu tố tiên quyết lớn nhất. Chỉ có sự chung tay của toàn xã hội mới ngăn chặn hiệu quả làn sóng thuốc lá điện tử trong giới trẻ và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Mỗi cá nhân phải nhận thức được hành vi sử dụng thuốc lá điện tử của mình không chỉ có thể ảnh hưởng trực tiếp tới môi trường sống chung mà còn là hành động vi phạm pháp luật.