Chứng khoán Việt Nam sẵn sàng nâng hạng

Bộ Tài chính xúc tiến đầu tư, thúc đẩy nâng hạng thị trường chứng khoán tại Anh

Cuối tuần vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã chính thức ký Quyết định 2014 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.

Trong chiều 16/9 theo giờ Việt Nam, Bộ Tài chính đã tổ chức Hội nghị xúc tiến đầu tư tại London, Vương Quốc Anh, thu hút gần 300 đại diện các doanh nghiệp, tập đoán lớn, ngân hàng, quỹ đầu tư đến từ Việt Nam và quốc tế.

Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã chia sẻ thông tin về chủ trương của Việt Nam trong thu hút các nguồn vốn đầu tư trực tiếp (FDI) có chất lượng cao, cũng như thu hút vốn đầu tư gián tiếp (FII) qua thị trường chứng khoán. Đã có hàng chục cuộc gặp song phương giữa các doanh nghiệp hai nước, hứa hẹn mở ra sự hợp tác thiết thực, hiệu quả. Trước thềm hội nghị, đoàn công tác cũng đã có buổi làm việc với Sở Giao dịch Chứng khoán London. Bộ Trưởng cho biết Việt Nam đã nỗ lực đáp ứng toàn bộ các tiêu chí nâng hạng của tổ chức FTSE Russell. Đại diện Sở Giao dịch Chứng khoán London và FTSE chúc mừng những bước tiến của Việt Nam, cam kết tiếp tục đồng hành và kỳ vọng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ sớm chính thức được nâng hạng. Sau buổi làm việc, lãnh đạo hai bên đã chứng kiến lễ ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam và FTSE Russell.

Ông Nguyễn Văn Thắng - Bộ trưởng Bộ Tài chính - cho biết: "Việt Nam đã được đánh giá là một đất nước rất ổn định về chính trị. Đồng thời, Việt Nam là một quốc gia hết sức nỗ lực cố gắng trong việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong nước cũng như các doanh nghiệp nước ngoài để có thể làm ăn kinh doanh tại Việt Nam".

Chứng khoán Việt Nam sẵn sàng nâng hạng

Trong bản Đề án nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam vừa được Chính phủ phê duyệt, có hai mục tiêu chính đã được đặt ra. Một là nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp trong năm nay và nâng hạng lên thị trường mới nổi bậc cao từ nay cho tới năm 2030.

Trong lần đánh giá gần nhất vào tháng 3 năm nay, có 7/9 tiêu chí cần thiết đã đạt được. Tuy nhiên, đội ngũ phân tích toàn cầu của HSBC cho biết, mới đây hai nút thắt này đã được giải quyết với Thông tư 68 cũng như Luật Chứng khoán sửa đổi có hiệu lực từ đầu năm nay, cho phép các nhà đầu tư, tổ chức nước ngoài được giao dịch mua cổ phiếu mà không cần ký quỹ 100% tiền.

Để có thể vào danh sách nâng hạng của FTSE Russel ngay tháng 10, Việt Nam đã và đang tập trung tháo gỡ một loạt rào cản như ứng trước tiền mua chứng khoán, minh bạch tỷ lệ sở hữu nước ngoài và đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản cho nhà đầu tư ngoại, nâng cấp hệ thống giao dịch và thanh toán.

Ông Huỳnh Anh Tuấn - Tổng Giám đốc Công ty chứng khoán Ngân hàng Vikki - chia sẻ: "Tất cả các điều kiện về chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ hay tất cả các văn bản đều thỏa mãn các tiêu chí về việc nâng hạng. Kể cả việc đề nghị NHNN phối hợp với các cơ quan ban ngành để tạo điều kiện về việc mở tài khoản vốn làm sao đơn giản nhất, thuận tiện nhất, thủ tục nhanh gọn nhất. Vấn đề còn lại là làm sao chúng ta phải thực hiện nhanh để đưa vào vận hành sớm".

Theo các thành viên thị trường, với việc đáp ứng gần như đầy đủ 9 tiêu chí của FTSE, khả năng rất cao Việt Nam sẽ được đưa vào danh sách nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp ngày 7/10 tới và chính thức áp dụng từ năm 2026. Đây sẽ là bước ngoặt quan trọng, mở ra giai đoạn phát triển mới cả về quy mô lẫn chất lượng.

Ông Barry David Weisblatt - Giám đốc Phát triển kinh doanh, Công ty chứng khoán SSI - nêu ý kiến: "Việc được nâng hạng lên thị trường mới nổi sẽ khiến thị trường chứng khoán Việt Nam trở nên vô cùng hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài. Chúng tôi dự đoán sẽ có khoảng 1,5 tỷ USD từ các quỹ ETF đổ vào thị trường Việt Nam sau khi nâng hạng".

Ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Ủy ban chứng khoán Nhà nước - nhận định: "Thị trường chứng khoán nâng hạng cũng có nghĩa là chúng ta sẽ thu hút được một lượng rất lớn các nhà đầu tư có tổ chức nước ngoài vào Việt Nam. Chúng tôi đã cùng với Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam và các sở đang rà soát lại các quy chế về chỉ số để tạo ra sự linh hoạt hơn".

Nhiều nỗ lực đang được thực hiện vượt cả tiêu chỉ yêu cầu của FTSE Russell, cho thấy quyết tâm của chứng khoán Việt Nam đặt những mục tiêu xa hơn trong hành trình vươn tầm quốc tế.

Mới đây, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định 245 sửa đổi, bổ sung Nghị định 155 của Chính phủ về một số điều của Luật Chứng khoán, bao gồm cả những quy định nhằm đảm bảo quyền cổ đông ngoại trong việc mua bán cổ phiếu. Theo đó, Đại hội đồng cổ đông hay công ty đại chúng giờ không được phép giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài thấp hơn mức pháp luật quy định. Với công ty đại chúng đã thông báo tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa, được tiếp tục giữ nguyên hoặc tăng lên để tiệm cận mức pháp luật quy định.

Đồng thời, công ty đại chúng mà chưa thông báo tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa, có trách nhiệm phải hoàn tất thông báo tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa trong thời hạn 12 tháng kể từ khi Nghị định sửa đổi có hiệu lực thi hành.

Việc sửa đổi, bổ sung các quy định trên nhằm mục đích bảo đảm hơn quyền của cổ đông nước ngoài trong việc mua, bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam; tuân thủ mức độ mở cửa thị trường tối đa theo pháp luật đầu tư, cũng như giảm rủi ro cho nhà đầu tư nước ngoài khi xảy ra các sự kiện ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Thực tế từ kinh nghiệm quốc tế cho thấy, song song với những nỗ lực cải cách để được công nhận là thị trường mới nổi, nhiều nền kinh tế đã chứng kiến những bước tăng trưởng bền vững, thực chất hơn của thị trường vốn.

Quyết định nâng hạng sẽ còn tùy thuộc vào FTSE và dự kiến công bố sau khi thị trường Mỹ đóng cửa vào phiên ngày 7/10

Cú hích nâng hạng với các thị trường chứng khoán quốc tế

Tại Trung Đông, các thị trường chứng khoán Qatar, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất đạt mức tăng 2 con số ngay sau khi nâng hạng lên thị trường mới nổi hồi năm 2014. Gần đây hơn, trong giai đoạn 2018 - 2020, việc được MSCI nâng hạng lên thị trường mới nổi và những cải cách về cơ chế cũng giúp thị trường chứng khoán Saudi Arabia và Kuwait lần lượt ghi nhận mức tăng mạnh và thu hút dòng vốn hơn 10 tỷ USD.

Malaysia được FTSE Russell thông báo nâng hạng lên thị trường mới nổi bậc cao hồi năm 2010. Ngay sau thông báo này, chỉ số chính của thị trường đã ghi nhận mức tăng hơn 19% trong năm đó, nhờ dòng vốn đầu tư từ nước ngoài và niềm tin nhà đầu tư được cải thiện.

Năm 2009, FTSE Russell đã nâng hạng Hàn Quốc từ thị trường mới nổi lên phát triển, góp phần khiến chỉ số chứng khoán KOSPI tăng gần 50% ngay trong năm đó. Việc nâng hạng đã cải thiện thanh khoản, giảm biến động và thúc đẩy sự tham gia của các quỹ đầu tư quốc tế, tạo nền tảng vững chắc cho thị trường vốn Hàn Quốc phát triển bền vững.

Theo các chuyên gia quốc tế, sau những cú hích tích cực trong ngắn hạn từ việc được nâng hạng, các thị trường sẽ cần thêm nhiều cải cách liên tục để đảm bảo sự phát triển bền vững của thị trường trong dài hạn.

Ông Heron Lim - Chuyên gia kinh tế, Trường Kinh doanh ESSEC - đưa ra nhận định: "Nếu nâng hạng thị trường thành công, hình ảnh của Việt Nam sẽ trở nên hấp dẫn hơn với nhà đầu tư quốc tế và vốn sẽ chảy mạnh vào các doanh nghiệp niêm yết. Điều này sẽ giúp phát triển ngành tài chính Việt Nam bền vững. Đây là một cột mốc trong hành trình dài. Bởi bên cạnh việc nâng hạng, các cải cách trước đó cũng là yếu tố quan trọng giúp thu hút nhiều dòng vốn hơn vào nền kinh tế. Việt Nam nên tập trung vào những thay đổi về quy định, minh bạch và quản trị bởi các thay đổi này sẽ giúp tạo niềm tin cho nhà đầu tư và mở ra cơ hội đầu tư mới. Khi cải cách hoàn thiện, danh hiệu nâng hạng sẽ là bước khẳng định Việt Nam đã đến đích".

Quyết định nâng hạng sẽ còn tùy thuộc vào FTSE và dự kiến công bố sau khi thị trường Mỹ đóng cửa vào phiên ngày 7/10. Liên quan tới diễn biến thị trường hiện tại, định giá toàn thị trường theo chỉ số P/E đã ở mức 15,4 lần - cao hơn mức trung bình dài hạn và P/E dự phóng của năm 2025 là 13,3 lần, cho thấy kỳ vọng đầu tư liên quan tới việc nâng hạng thị trường chứng khoán có lẽ cũng đã được phản ánh nhiều vào nhịp tăng trưởng ấn tượng kéo dài 4 tháng qua của chỉ số chính VN-Index.

Do đó, cần nhấn mạnh việc nâng hạng thị trường là tầm nhìn dài hạn để thị trường phát triển bền vững, hơn là sự kỳ vọng điểm số trong ngắn hạn. Thu hút thêm dòng vốn ngoại, cải thiện tính minh bạch, cũng như chuẩn hóa hoạt động thị trường theo các tiêu chuẩn toàn cầu - đó là những triển vọng từ việc nâng hạng. Ngược lại, nỗ lực của Việt Nam qua đề án nâng hạng thị trường cũng sẽ góp phần thúc đẩy chuẩn mực quản trị doanh nghiệp niêm yết, gia tăng thanh khoản và nâng cao chất lượng cổ phiếu trên thị trường.