Halal là thị trường ngách đầy tiềm năng cho doanh nghiệp Việt

Tham dự Hội thảo có Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long; Đại sứ Malaysia tại Việt Nam; đại diện các đại sứ quán thuộc khu vực Hồi giáo tại Việt Nam; Tiến sĩ Nguyễn Văn Hội – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương; cùng đại diện các Bộ, ngành Trung ương, các đơn vị trực thuộc Bộ Công Thương, Sở Công Thương các địa phương; các chuyên gia, học giả trong nước và quốc tế; đại diện các tổ chức, doanh nghiệp và cơ sở sản xuất sản phẩm Halal tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hoàng Long khẳng định: “Halal là thị trường rộng lớn, chưa được doanh nghiệp Việt khai phá đầy đủ. Nhà nước và Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đẩy mạnh kết nối – hỗ trợ để doanh nghiệp Việt vươn ra thị trường mang giá trị lên tới hàng ngàn tỷ USD trên toàn cầu”.

Thứ trưởng nhấn mạnh, Chính phủ, các bộ, ngành và đặc biệt là Bộ Công Thương thời gian qua đã có nhiều nỗ lực trong việc hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường này. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng để thâm nhập thành công, Việt Nam cần đẩy mạnh kết nối sâu và hiệu quả hơn với hệ sinh thái Halal toàn cầu.

Chia sẻ tại hội thảo, Đại sứ Malaysia tại Việt Nam – ông Mato’ Tan Yang Thai cho biết, Halal không còn là thị trường ngách mà đã vươn lên thành động lực tăng trưởng kinh tế toàn cầu, nhờ vào sự gia tăng nhanh chóng của dân số Hồi giáo – dự báo đạt 2,76 tỷ người vào năm 2050. Người tiêu dùng Halal hiện nay đặc biệt quan tâm đến yếu tố xanh, sạch, an toàn và có trách nhiệm.

Theo ước tính, thị trường Halal toàn cầu có giá trị khoảng 2.710 tỷ USD trong năm 2024 và được dự báo sẽ đạt 5.000 tỷ USD vào năm 2030. Để thành công, doanh nghiệp Việt không chỉ cần đáp ứng tiêu chuẩn Halal mà còn phải xây dựng được hệ sinh thái người tiêu dùng mạnh và trung thành.

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học và đại diện các tổ chức trong nước và quốc tế đã chia sẻ nhiều thông tin cập nhật xoay quanh xu hướng phát triển của thị trường Halal toàn cầu. Nội dung thảo luận tập trung vào các quy định, yêu cầu cần thiết để doanh nghiệp có thể thâm nhập thị trường Halal, tiêu chuẩn sản phẩm cũng như quy trình chứng nhận Halal hiện hành.

Bên cạnh đó, hội thảo cũng phân tích thực trạng sản xuất và xuất khẩu các sản phẩm Halal của Việt Nam, đánh giá tiềm năng phát triển của thị trường nội địa, đồng thời chỉ ra những khó khăn, thách thức mà doanh nghiệp đang đối mặt. Trên cơ sở đó, các đại biểu đã đưa ra nhiều định hướng phát triển và đề xuất giải pháp cụ thể nhằm thúc đẩy sản xuất, mở rộng xuất khẩu sản phẩm Halal của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng với khu vực và thế giới.

Hiện Việt Nam có lợi thế trong sản xuất các mặt hàng như trái cây, thủy sản – những ngành hàng có tiềm năng lớn để phát triển sản phẩm Halal. Dự báo, giá trị hàng hóa Việt Nam có thể cung ứng cho Tổ chức Hợp tác Hồi giáo lên tới 30 tỷ USD.

Malaysia được xem là quốc gia dẫn đầu về phát triển hệ sinh thái Halal, với chuỗi cung ứng bài bản từ nguyên liệu, sản xuất, tài chính đến logistics. Các chứng nhận Halal do Malaysia cấp được đánh giá cao về độ tin cậy, giúp doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng hơn trong việc đưa hàng hóa ra thị trường quốc tế.

Đặc biệt, Triển lãm Quốc tế sản phẩm Halal sẽ diễn ra vào tháng 9/2025 tại Malaysia, quy tụ 14 lĩnh vực Halal khác nhau, là cơ hội lý tưởng để doanh nghiệp Việt tìm hiểu toàn diện về chuỗi giá trị Halal, kết nối đối tác và mở rộng thị trường.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc tiếp cận thị trường Halal vẫn còn nhiều thách thức. Theo ông Đinh Công Hoàng – Viện Nghiên cứu Nam Á, Tây Á và châu Phi (Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam), dù quy mô thị trường Halal toàn cầu có thể đạt tới 10.000 tỷ USD vào năm 2028 nhưng tại Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Halal còn khá khiêm tốn, chỉ đạt khoảng 700 triệu USD trong năm 2024.

Sản phẩm Halal xuất khẩu chủ yếu là thủy sản và nông sản thô, trong khi tỷ lệ hàng chế biến sâu còn rất thấp. Đáng chú ý, chỉ khoảng 0,2% doanh nghiệp Việt Nam đạt chứng nhận Halal – phần lớn tập trung ở TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đồng Nai và Bình Dương. Nguyên nhân chủ yếu do thiếu thông tin, khó tiếp cận tiêu chuẩn và hạn chế trong năng lực sản xuất chuyên biệt. Cùng với đó, hệ thống quản lý nhà nước đối với ngành Halal vẫn “manh mún”, thiếu một đầu mối điều phối thống nhất, khiến các chính sách triển khai còn rời rạc và thiếu hiệu quả. Ngoài ra, thiếu hụt hạ tầng như kho lạnh, trung tâm kiểm nghiệm, chuỗi logistics đạt chuẩn Halal cũng là rào cản lớn kéo dài thời gian và tăng chi phí đưa sản phẩm ra thị trường.

Trước thực trạng này, Chính phủ Việt Nam đã xây dựng định hướng chiến lược phát triển ngành Halal đến năm 2030, bao gồm việc thành lập Trung tâm Chứng nhận Halal quốc gia và ban hành các tiêu chuẩn pháp lý liên quan. Tuy nhiên, theo PGS.TS Đinh Công Hoàng, để hiện thực hóa mục tiêu này, Việt Nam cần cải thiện nhận thức chung về Halal, đồng thời đơn giản hóa quy trình chứng nhận và chuẩn hóa theo tiêu chí quốc tế.

Bên cạnh đó, chi phí đầu tư dây chuyền sản xuất, thiết bị chuyên dụng và nguồn nguyên liệu đạt chuẩn Halal hiện vẫn là rào cản lớn với nhiều doanh nghiệp. Việc thiếu vắng hệ sinh thái Halal hoàn chỉnh càng khiến doanh nghiệp khó bứt phá trên thị trường toàn cầu.

Các chuyên gia kiến nghị, để thúc đẩy ngành Halal phát triển bền vững, cần thiết lập cơ quan quản lý Halal chuyên trách, triển khai hiệu quả Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal Việt Nam đến năm 2030”; đồng thời đẩy mạnh tiêu chuẩn hóa, xúc tiến thương mại, ký kết công nhận lẫn nhau về chứng nhận Halal với các quốc gia Hồi giáo.

Ngoài ra, cần xây dựng hệ sinh thái Halal toàn diện từ sản xuất đến tiêu thụ, tích hợp chuyển đổi số và thương mại điện tử trong chiến lược xuất khẩu Halal.

Ở vai trò nghiên cứu, đại diện Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương nhấn mạnh: Việt Nam đang ở giai đoạn khởi đầu trong việc phát triển ngành Halal. Muốn thành công, cần có cơ chế đồng bộ, chính sách nhất quán và tầm nhìn dài hạn. Mục tiêu là đưa Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất, chế biến và phân phối sản phẩm Halal uy tín tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.