Nấm tre, còn được biết đến với nhiều tên gọi như nấm tâm trúc, nấm báo mưa hay "nấm tiên", là một loại nấm quý có giá trị dinh dưỡng cao và hình dáng đặc biệt.
Với tên khoa học là Phallus indusiatus, loại nấm này thường mọc ở các vùng nhiệt đới, đặc biệt xung quanh rễ tre. Nấm sử dụng các phần rễ, thân và lá tre chết đã phân giải làm nguồn dinh dưỡng để phát triển. Tuy nhiên, vòng đời của nấm rất ngắn, chỉ tồn tại trong khoảng 10 giờ đồng hồ.
Nấm tre có thân màu trắng sữa, phần mũ nấm màu đen hoặc nâu, bề mặt gồ ghề, và đặc biệt là "tấm rèm lưới" màu trắng phía dưới, tựa như một chiếc khăn voan cô dâu hay váy cưới tinh khôi. Nhờ vẻ đẹp này, nấm còn được gọi là "nấm cô dâu" hay "nữ hoàng nấm".
Loại nấm này có hình dáng thay đổi theo từng giai đoạn phát triển. Ban đầu, nấm có dạng bầu dục giống như quả trứng; sau khi hấp thụ đủ dinh dưỡng, chúng nở ra và hình thành cấu trúc lưới độc đáo. Không chỉ đẹp mắt, nấm tre còn được mệnh danh là "nhân sâm thực vật" nhờ giá trị dinh dưỡng vượt trội.
Nấm tre có rất nhiều công dụng đặc biệt.
Nấm tre chứa lượng protein cao, ít chất béo, giàu axit amin, vitamin và muối vô cơ. Những thành phần này giúp cơ thể bồi bổ, nâng cao sức khỏe, tăng cường miễn dịch, đồng thời hỗ trợ điều trị nhiều bệnh. Đặc biệt, hoạt chất trong nấm còn được cho là có khả năng ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư.
Nấm tre nhân giống nhờ các bào tử bám vào côn trùng khi chúng chui qua "rèm lưới". Các bào tử này sẽ được phát tán và phát triển thành cây nấm mới khi gặp điều kiện thuận lợi. Thời gian tốt nhất để thu hoạch nấm là sau các trận mưa, khoảng 7 đến 9 giờ sáng. Nếu để quá 10 giờ, nấm sẽ nhanh chóng tàn lụi hoặc bị côn trùng ăn mất do mùi hương hấp dẫn của chúng.
Dù có phân bố rộng rãi tại Việt Nam, nấm tre hiện vẫn chưa được trồng quy mô thương mại, chủ yếu xuất hiện trong tự nhiên. Trong khi đó, tại Trung Quốc, nấm tre được liệt vào danh sách 8 loại thực vật quý và phổ biến ở các tỉnh như Tứ Xuyên, Vân Nam, Quý Châu.
Nấm tre là nguyên liệu quan trọng trong nhiều món ăn cao cấp nhờ sự kết hợp hoàn hảo giữa hương vị và hình thức. Món "trúc tôn phù dung", chế biến từ nấm tre, từng xuất hiện trong các bữa tiệc hoàng gia Trung Quốc và được nhiều người nước ngoài khen ngợi.
Ngoài giá trị ẩm thực, nấm tre còn là thực phẩm hỗ trợ giảm cân lý tưởng nhờ hàm lượng protein cao, ít chất béo. So với các loại nấm khác, nấm tre vượt trội về hàm lượng axit amin, vitamin và hương vị đặc trưng.
Hiện nay, giá nấm tre trên thị trường dao động khoảng 350.000 đồng cho mỗi nửa cân, thuộc phân khúc thực phẩm quý nhưng vẫn được người tiêu dùng săn lùng nhờ giá trị dinh dưỡng vượt trội. Loại nấm này không chỉ là món ăn ngon mà còn là biểu tượng cho sự tinh tế và giá trị của ẩm thực tự nhiên./.