Quả cọ, từng là loại quả phổ biến ở Phú Thọ, nay đã trở thành đặc sản quý hiếm với giá lên tới hàng trăm nghìn đồng mỗi kg. Dù vậy, người tiêu dùng vẫn rất khó mua được loại quả này mỗi khi vào mùa.
Quả cọ từng là loại quả rất phổ biến ở Phú Thọ, nhưng hiện nay, khi những mái nhà ngói, nhà tôn ngày càng nhiều, người ta không còn dùng lá cọ để lợp nhà như trước. Diện tích trồng cọ cũng ít đi, quả cọ theo đó mà trở nên hiếm hoi và khó tìm. Hiện tại, trên thị trường, quả cọ được bán với giá 150.000 đồng/kg, thậm chí có lúc còn cao hơn.
Anh Bùi Văn Lưu, người dân xã Gia Điền, huyện Hạ Hòa, Phú Thọ, cho biết trước đây xã anh có rất nhiều đồi cọ, thậm chí còn được trồng xen kẽ trên những đồi chè. Vào mùa cọ, quả nhiều đến mức ăn không xuể.
Cây cọ có hình dáng tương đối giống với cây dừa.
Anh Lưu chia sẻ: "Ngày trước, tuy phải vất vả tìm trong hàng nghìn cây cọ xem cây nào có quả ngon nhất để hái về ăn, nhưng quả cọ vẫn là sẵn có. Còn ngày nay, nhìn thấy cây cọ thôi cũng đã là khó, tìm quả lại càng khó khăn hơn."
Tuổi thơ của anh Lưu gắn liền với cây cọ. Sau thời gian xa quê làm ăn, khi trở về, anh phải bỏ ra vài trăm nghìn để mua quả cọ ở xã khác chỉ để thưởng thức lại hương vị quen thuộc của tuổi thơ. Anh cho biết: "Hơn 100.000 đồng/kg, tôi nhờ người quen đặt mua ở xã bên cạnh mà mãi mới có."
Chị Trần Thị Mai, người dân xã Hà Lương (Hạ Hòa, Phú Thọ), hiện đang kinh doanh đặc sản địa phương trên mạng xã hội, cho biết quả cọ là một trong những mặt hàng đắt đỏ và hiếm có mỗi khi vào mùa. Chị chia sẻ: "Mỗi khi có hàng, tôi phải chia đều cho khách đặt, vì toàn là người quen cả."
“Trước đây, nhà nào ở xã tôi cũng trồng cọ trong vườn. Quả cọ vì thế cũng rẻ lắm, chỉ vài nghìn một cân. Nhưng vài năm gần đây thì cọ ngon ngày càng ít, giá ngày càng đắt. Năm ngoái, quả cọ ngon nhất tôi bán cũng chỉ 80.000 đồng/kg. Năm nay, cọ ngon hiếm lắm. Mỗi lần tôi lấy chỉ được vài chục cân, giá 100.000 đồng/kg mà cũng không đủ bán. Có khách đặt sẵn sàng trả tới 150.000 đồng/kg cọ ngon mà tôi cũng không dám nhận”, chị Mai nói.
“Bây giờ đúng là có tiền cũng chưa chắc gì được ăn cọ ngon”, chị Thu, một người buôn bán hoa quả ở Phú Thọ khẳng định.
Tuy xanh lè, vị đắng chát và giá đắt ngang hoa quả nhập khẩu nhưng cọ vẫn được thực khách yêu thích.
Vào mùa cọ hàng năm, năm nào chị Thu cũng mấy lần mua cọ, vì đó là món đặc sản yêu thích của chị. Thế nhưng năm nay chị muốn ăn mà vẫn chưa kiếm được nguồn hàng chất lượng.
“Giờ đang đúng mùa cọ chín nhưng năm nay cọ mất mùa, nhà tôi không có mà ăn thì nói gì cọ bán. Hôm trước tôi thèm quá, ra chợ trung tâm Việt Trì mua được một ít với giá 100.000 đồng/kg nhưng vẫn không ưng ý. Giờ có tiền cũng khó mua được cọ ngon”, chị Thu cho hay.
Chị Thu cho biết, cọ chỉ có một mùa vào gần Tết. Quả xanh khi chín chuyển màu tím đen. Hái sớm bị chát, muộn quá bị sâu. Quả cọ đen xấu xí nhưng chế biến đúng cách sẽ có lớp dầu vàng óng, ăn ngậy như bơ.
Chị Thu cho biết thêm, không phải cây cọ nào cũng cho quả ngon, bùi, béo và ngậy. Theo kinh nghiệm của chị, chỉ có khoảng 30 - 40% số cây cọ là có quả ngon, còn lại là dở, thậm chí có cây quả còn không ăn được. Chính vì vậy mà quả cọ ngon ngày càng khan hiếm./.