Viện cho rằng đề xuất miễn giấy phép xây dựng cho 112 trong tổng số 356 dự án nhà ở riêng lẻ tại khu vực có quy hoạch chi tiết 1/500 từ Sở Xây dựng là không cần thiết. Luật Xây dựng hiện hành đã quy định rõ việc miễn phép đối với các khu vực này, do đó không còn tính đột phá trong cải cách thủ tục.
Theo Viện, từ năm 2003 đến nay, TP Hồ Chí Minh đã cấp phép xây dựng chủ yếu dựa trên quy định quản lý kiến trúc đô thị, chứ không theo quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc 1/2.000. Mặc dù pháp luật cho phép miễn giấy phép trong các khu quy hoạch 1/500, thực tế quy định này vẫn chưa được thực thi đầy đủ, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân. Do đó, UBND TP Hồ Chí Minh cần chỉ đạo các sở, ngành thực hiện đúng quy định pháp luật hiện hành, tránh lặp lại chính sách đã có.
Viện cũng khẳng định rằng việc áp dụng cơ chế đăng ký xây dựng cho các khu vực đã có quy hoạch 1/2.000 hoặc 1/5.000 hoàn toàn phù hợp và không trái quy định. Những công trình đặc thù như quốc phòng hay tôn giáo vẫn có thể áp dụng cơ chế cấp phép riêng, nhưng cần tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực tư nhân phát triển.
Ngoài ra, Viện đề xuất điều chỉnh Quyết định 56 theo hướng linh hoạt hơn, cho phép tăng thêm một tầng đối với nhà ở riêng lẻ có mặt tiền rộng hơn 5,5 m và chiều dài từ 12 m trở lên. Đề xuất này nhằm tăng hệ số sử dụng đất trong bối cảnh đô thị hóa gia tăng.
Việc điều chỉnh chiều cao nếu được thực hiện có chọn lọc sẽ không gây áp lực lên giao thông nội khu, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng đất, đặc biệt tại các quận, huyện đang chuyển đổi mô hình phát triển đô thị.
Trước đó, trong Công điện ngày 29/5, Thủ tướng đã nêu chủ trương miễn giấy phép xây dựng cho các dự án thuộc khu vực có quy hoạch chi tiết 1/500. Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh đã yêu cầu Sở Xây dựng ban hành hướng dẫn cụ thể trong tháng 6, tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững của thành phố.