Ấn Độ nổi lên thành “công xưởng mới” của thế giới giữa làn sóng dịch chuyển toàn cầu

Sự chuyển mình mạnh mẽ của Shein sang thị trường Ấn Độ không còn là câu chuyện riêng lẻ mà nằm trong bức tranh lớn hơn: các tập đoàn đa quốc gia đang tìm kiếm điểm đến thay thế Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung chưa có dấu hiệu hạ nhiệt và những bất cập trong chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng rõ nét.

Một làn sóng đầu tư đang dồn về quốc gia Nam Á được xem là “miền đất hứa” mới của ngành sản xuất. Sau khi bắt tay với tập đoàn Reliance Industries vào tháng 2/2025 để đưa thương hiệu quay lại Ấn Độ, Shein đã lên kế hoạch mở rộng mạng lưới nhà cung cấp nội địa từ 150 lên 1.000 trong vòng một năm.

Không chỉ riêng lĩnh vực thời trang, những tên tuổi hàng đầu trong ngành công nghệ, ô tô và hàng không vũ trụ cũng đang chuyển dịch mạnh mẽ sang quốc gia đông dân thứ hai thế giới.

Apple là ví dụ tiêu biểu. Đối tác gia công chính của hãng – Foxconn – đã cam kết đầu tư 1,5 tỷ USD để mở rộng nhà máy sản xuất iPhone tại Tamil Nadu. Hiện nay, khoảng 18% lượng iPhone toàn cầu được sản xuất tại Ấn Độ, tăng vọt so với tỷ lệ một chữ số vài năm trước. Các chuyên gia nhận định tỷ lệ này có thể đạt 25% vào năm 2027. Cùng thời điểm, Google cũng công bố kế hoạch lắp ráp dòng điện thoại Pixel tại Ấn Độ thông qua hợp tác với Dixon Technologies, hướng đến mục tiêu tăng gấp đôi doanh thu phần cứng trong khu vực. Thống kê cho thấy, giá trị xuất khẩu điện thoại thông minh của Ấn Độ trong năm tài chính 2024-2025 đạt 24,14 tỷ USD, tăng 55% so với năm trước.

Ngành ô tô và hàng không vũ trụ cũng đang chứng kiến xu hướng tương tự. VinFast – hãng xe điện đến từ Việt Nam – đang triển khai nhà máy 2 tỷ USD tại Tamil Nadu nhằm biến nơi đây thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu chủ lực. Trong khi đó, các “ông lớn” trong ngành hàng không như Airbus và Pratt & Whitney cũng mở rộng mạng lưới chuỗi cung ứng tại Ấn Độ. Theo số liệu từ Bộ Thương mại Ấn Độ, xuất khẩu hàng không vũ trụ trong năm tài chính 2023-2024 đã tăng 38% so với năm trước đó.

Sức hút của Ấn Độ đến từ nhiều yếu tố: lực lượng lao động trẻ và dồi dào, thị trường tiêu dùng khổng lồ, cùng chính sách thu hút đầu tư mạnh mẽ. Một trong những động lực chính là chương trình Khuyến khích Liên kết Sản xuất (PLI) ra mắt từ năm 2020, đã thu hút hơn 33 tỷ USD vốn đầu tư cam kết vào các lĩnh vực như điện tử, dược phẩm, năng lượng tái tạo và dệt may.

Thêm vào đó, căng thẳng kéo dài trong quan hệ thương mại Mỹ - Trung, cùng các cuộc đàm phán song phương giữa Mỹ và Ấn Độ diễn ra vào đầu tháng 6/2025 tại New Delhi, càng thúc đẩy xu hướng dịch chuyển và đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Giới phân tích đánh giá rằng đây không phải là cuộc đối đầu giữa Ấn Độ và Trung Quốc, mà là một quá trình tái cân bằng chuỗi cung ứng toàn cầu.

Dù vậy, hành trình để Ấn Độ trở thành “công xưởng mới của thế giới” không hề bằng phẳng. Một số báo cáo gần đây đã lên tiếng cảnh báo về các vấn đề lao động, bao gồm tình trạng lao động cưỡng bức và lao động trẻ em tại các trang trại bông cung cấp cho ngành dệt may. Ngoài ra, các điểm yếu cố hữu như thủ tục hành chính phức tạp, cơ sở hạ tầng thiếu đồng bộ và tình trạng tắc nghẽn logistics vẫn là những rào cản lớn. Trong Báo cáo Chỉ số Hiệu quả Logistics của Ngân hàng Thế giới năm 2023, Ấn Độ đứng thứ 38/139 quốc gia – dù có cải thiện nhưng vẫn xếp sau các nước trong khu vực như Malaysia hay Thái Lan.

Một báo cáo của Nomura năm 2023 chỉ ra rằng Ấn Độ đang dần chiếm lĩnh thị phần xuất khẩu toàn cầu, đặc biệt trong các ngành điện tử và máy móc. Tuy nhiên, chiến lược “Trung Quốc + 1” còn mang lại cơ hội cho nhiều quốc gia khác như Việt Nam, Mexico hay Bangladesh. Dù vậy, trong báo cáo mới nhất công bố năm 2025, Nomura tiếp tục khẳng định Ấn Độ là một trong những quốc gia có tiềm năng lớn nhất để trở thành điểm đến thay thế hàng đầu trong làn sóng tái phân bổ chuỗi cung ứng toàn cầu.

Câu chuyện của Shein, do đó, không đơn thuần là việc mở rộng địa bàn sản xuất của một thương hiệu thời trang nhanh. Đó là dấu hiệu cho thấy các tập đoàn đa quốc gia đang tư duy chiến lược một cách dài hạn, tính toán kỹ lưỡng và hướng đến sự bền vững trong một thế giới ngày càng biến động./.