Xuất khẩu Việt Nam: Bước tiến mới trên bản đồ thương mại toàn cầu

Việt Nam vừa chính thức góp mặt trong top 30 nền kinh tế xuất khẩu lớn nhất thế giới, đứng thứ 23 về tổng kim ngạch xuất khẩu. Theo báo cáo của WTO, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt 354 tỷ USD năm 2023, chiếm 1,5% thị phần toàn cầu. Ở chiều nhập khẩu, Việt Nam đứng thứ 22 với kim ngạch 326 tỷ USD, chiếm 1,3% thị phần thế giới.

Dự báo năm 2024, xuất nhập khẩu Việt Nam tiếp tục tăng trưởng mạnh, với tổng kim ngạch ước đạt 780 - 800 tỷ USD. Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), nhận định tốc độ tăng trưởng xuất khẩu Việt Nam trong hơn 30 năm qua luôn thuộc nhóm cao nhất thế giới, trung bình đạt 17,96%/năm. Sản phẩm xuất khẩu Việt Nam đã có mặt tại gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, và EU, trong đó nhiều mặt hàng đứng đầu thế giới như gạo, hạt tiêu, và dệt may.

9 năm xuất siêu liên tiếp: Tín hiệu tích cực

11 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa đạt 715,55 tỷ USD, tăng 15,4% so với cùng kỳ năm trước. Kim ngạch xuất khẩu đạt 369,93 tỷ USD, tăng 14,4%, và nhập khẩu đạt 345,62 tỷ USD, tăng 16,4%. Xuất khẩu nông sản và thủy sản tăng 20,6%, trong khi ngành công nghiệp chế biến đạt mức tăng trưởng 13,9%.

Điểm đáng chú ý, mức xuất siêu đạt 24,31 tỷ USD, đánh dấu năm thứ 9 liên tiếp Việt Nam duy trì trạng thái xuất siêu. Điều này không chỉ cải thiện cán cân thanh toán và dự trữ ngoại hối mà còn củng cố các chỉ số kinh tế vĩ mô, giúp Việt Nam tăng khả năng chống chịu trước các cú sốc kinh tế toàn cầu.

Hướng tới xuất khẩu xanh và bền vững

Tuy đạt được nhiều thành tựu, Việt Nam vẫn phải đối mặt với những thách thức như xu hướng bảo hộ mậu dịch gia tăng và yêu cầu khắt khe hơn về tiêu chuẩn xanh tại các thị trường lớn.

Theo TS Nguyễn Quốc Việt, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), để duy trì đà tăng trưởng, các doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ xanh, cải tiến quy trình sản xuất và tuân thủ các tiêu chuẩn bền vững. Đây không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Ông Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương), nhấn mạnh: “Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030 hướng đến xuất khẩu xanh, bền vững. Đây là cơ hội để doanh nghiệp khẳng định đẳng cấp và nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường quốc tế".

Để hiện thực hóa các mục tiêu này, nhà nước cần tiếp tục đàm phán, thực thi hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) và hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực nội tại. Đồng thời, doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu thông tin, đầu tư chuyển đổi xanh, từ đó tận dụng tối đa lợi thế và cơ hội từ xu hướng phát triển bền vững.