Hơn 9.000 cử nhân thất nghiệp tại TP Hồ Chí Minh: Góc nhìn từ nhà tuyển dụng

Doanh nghiệp vẫn "đau đầu" vì khó tìm người phù hợp

Dù có nhiều năm kinh nghiệm điều hành một doanh nghiệp trong lĩnh vực giáo dục, thế nhưng suốt 5 tháng qua, bài toán tuyển dụng nhân sự trẻ vẫn là thách thức lớn với ông Nguyễn Thành Gia, Giám đốc Học viện Giáo dục Tâm Lý Song Yến PSY.

"Do đặc thù ngành nghề liên quan đến lĩnh vực giáo dục, chúng tôi rất cần một đội ngũ trẻ, nhiệt huyết. Thế nhưng, chi phí đầu tư cho các bạn rất cao, mà tỷ lệ biến động nhân sự cũng cao không kém", ông Gia bộc bạch.

Theo ông, các lao động trẻ khi vừa tốt nghiệp chưa thể hệ thống hóa các vị trí công việc trong doanh nghiệp, đồng thời gặp khó khăn trong việc chuyển hóa kiến thức học được ở trường thành giải pháp thực tế cho các bài toán kinh doanh. Điều này buộc doanh nghiệp của ông phải tổ chức thêm các buổi đào tạo lại nhân sự, gây tốn kém về chi phí và thời gian.

Bên cạnh đó, một trong những yếu tố lớn đang khiến ông Gia phải "đau đầu" trong công tác tuyển dụng lao động trẻ chính là "bản sắc cá nhân" của thế hệ mới. Ông cho biết đã chứng kiến không ít trường hợp các bạn trẻ vừa tốt nghiệp đi làm không được bao lâu đã "bỏ việc ngang" hay làm việc theo cảm xúc cá nhân.

“Bản sắc cá nhân của thế hệ này có phần nổi bật, tạo ra những rào cản đáng kể trong việc hòa nhập văn hóa doanh nghiệp. Đây chính là thách thức cho các nhà tuyển dụng khi tìm kiếm những nhân sự phù hợp và có khả năng gắn bó lâu dài”, ông Gia cho biết thêm.

Chị Phạm Thu Thảo với hơn 5 năm làm trong ngành quản lý nhân sự cũng đồng ý với quan điểm các doanh nghiệp ngày càng “ngán ngẩm” với nhân sự trẻ chỉ vì “bản sắc cá nhân” cao.

Chị Thảo cho rằng giữa người trẻ và doanh nghiệp hiện đang tồn tại một độ “lệch pha” nhất định về kỳ vọng. Điều này thể hiện rõ qua các yếu tố như mức lương, vị trí công việc, thời gian làm việc, tính chất công việc hoặc cơ hội phát triển nghề nghiệp.

“Ví dụ ở mức lương kỳ vọng, nhiều bạn trẻ có xu hướng tham khảo lương từ mạng xã hội, bạn bè hoặc các vị trí tương đương rồi đưa ra con số kỳ vọng khá cao, đôi khi vượt quá năng lực thực tế. Các bạn ít khi đặt mình vào vị trí nhà tuyển dụng để đánh giá giá trị mình mang lại, mức độ phù hợp với vị trí và khả năng đóng góp lâu dài”, chị Thảo nhận xét.

Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh, cho Thảo đánh giá các doanh nghiệp hiện nay ưu tiên những nhân sự "thực chiến", có khả năng nhanh "đánh nhanh - đánh chắc" để tạo ra hiệu quả.

Ngoài ra, chị Thảo cho biết khác biệt còn nằm ở quan niệm phát triển nghề nghiệp. “Nhiều bạn trẻ mong muốn được thăng tiến nhanh, làm công việc truyền cảm hứng, nhiều ý nghĩa. Nhưng với doanh nghiệp, điều đó cần thời gian, kết quả cụ thể và khả năng gắn bó đủ lâu để thấy được sự đầu tư có hiệu quả”, chị chia sẻ.

Đã đến lúc thay đổi!

Theo nền tảng Việc Làm Tốt, trong quý 1/2025, nhu cầu tuyển dụng lao động phổ thông và có tay nghề tăng 6% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp cho biết vẫn gặp khó trong quá trình tuyển dụng do khoảng cách giữa kỳ vọng của ứng viên và yêu cầu thực tế.

Khảo sát do nền tảng Việc Làm Tốt thực hiện cho thấy, quá trình tuyển dụng hiện nay đang gặp nhiều trở ngại xuất phát từ khoảng cách giữa kỳ vọng của ứng viên và yêu cầu thực tế từ doanh nghiệp. Cụ thể, 55% doanh nghiệp đánh giá ứng viên thiếu kỹ năng chuyên môn và thái độ làm việc phù hợp; 28% phản ánh ứng viên thiếu cam kết, dễ nghỉ việc sớm; trong khi 24% cho biết ứng viên yêu cầu mức đãi ngộ vượt khả năng chi trả. Thực trạng này khiến hiệu suất tuyển dụng giảm sút, đồng thời làm gia tăng cạnh tranh nhân lực giữa các doanh nghiệp; đặc biệt ở các ngành sản xuất, kỹ thuật, logistics và F&B.

Đáng chú ý, trong số 85% người lao động đang có nhu cầu chuyển việc, có đến 96% thuộc nhóm tuổi từ 18 đến 24. Con số cho thấy sự chuyển dịch mạnh mẽ và thiếu ổn định trong lực lượng lao động trẻ hiện nay.

Nhóm lao động trẻ đang có xu hướng “nhảy việc” ngày càng cao. (Ảnh: Việc Làm Tốt).

Theo bà Hoàng Thị Minh Ngọc, Giám đốc nền tảng Việc Làm Tốt, một trong những nguyên nhân khiến người trẻ khó tìm việc là khoảng cách giữa chương trình đào tạo và nhu cầu thực tế của thị trường lao động. Tình trạng này phổ biến ở các lĩnh vực kỹ thuật, dịch vụ và sản xuất, khi nhiều sinh viên tốt nghiệp nhưng chưa đáp ứng đủ yêu cầu công việc. Bên cạnh đó, việc thiếu kỹ năng số cơ bản và định kiến xã hội về học nghề cũng khiến nhiều lao động trẻ bỏ lỡ các cơ hội việc làm thực tế, có thu nhập ổn định.

“Hiện vẫn tồn tại độ lệch pha giữa đào tạo và tuyển dụng. Người học cần được chuẩn bị tốt hơn từ kỹ năng nghề đến kỹ năng công nghệ cơ bản như tạo hồ sơ online hay giao tiếp qua nền tảng số. Đồng thời, cần thay đổi nhận thức xã hội về học nghề vì đây là hướng đi thực tế, phù hợp với nhu cầu nhân lực hiện nay”, bà Ngọc chia sẻ.

Với nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực tư vấn quản trị cho nhiều doanh nghiệp, Thạc sĩ Nguyễn Khoa Trí cho rằng, số liệu hơn 9.000 lao động trẻ có bằng đại học nhưng vẫn thất nghiệp tại TP Hồ Chí Minh là một tín hiệu đáng lưu tâm.

“Con số này không chỉ phản ánh khó khăn trên thị trường lao động, mà còn đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với hệ thống giáo dục đại học. Việc trang bị kiến thức chuyên môn là chưa đủ, sinh viên cần được đào tạo thêm về kỹ năng mềm, tư duy toàn cầu và khả năng làm việc trong môi trường liên văn hóa. Đây là những yếu tố quyết định khả năng thích ứng và cạnh tranh của người lao động trẻ trong bối cảnh hội nhập”, ông Trí chia sẻ.

Tuy nhiên, ông Trí đánh giá sự khác biệt trong cách làm việc giữa thế hệ trẻ và các thế hệ trước đang tạo nên khoảng cách nhất định trong môi trường doanh nghiệp. Thế hệ trẻ được được đánh giá là thế hệ năng động, sáng tạo, sẵn sàng thể hiện quan điểm cá nhân một cách tự tin và trực diện. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp vẫn giữ lối vận hành truyền thống, vốn đề cao tính thứ bậc và quy trình bài bản, khiến việc “gặp nhau ở điểm giữa” trở nên khó khăn hơn.

“Các doanh nghiệp đang dần nhận ra những điểm cứng trong quy trình của mình và không ngại đổi mới. Khi cả hai bên cùng ngồi lại, cùng học cách lắng nghe và cởi mở với nhau, thì khoảng cách thế hệ sẽ không còn là rào cản mà trở thành động lực để phát triển. Có những lĩnh vực mà chỉ người trẻ mới đủ hiểu và đủ nhanh để làm tốt, vì vậy doanh nghiệp càng cần biết cách tạo không gian để thế hệ này cất tiếng nói”, Thạc sĩ Nguyễn Khoa Trí nhận định.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp hiện đã chủ động điều chỉnh để thích nghi với thế hệ lao động trẻ. Một số đơn vị thậm chí thành lập riêng các bộ phận chuyên trách, nhằm kết nối hiệu quả hơn với người trẻ để giúp họ phát huy thế mạnh, hỗ trợ nâng cao kỹ năng trình bày, tư duy logic và khả năng làm việc hệ thống./.